8 de maio
Que fermoso día! Fiquei toda a mañán tendido sobre a herba, diante da miña casa, baixo o enorme plataneiro que a cobre, a resgarda e lle dá sombra. Adoro esta rexión e gústa-me vivir aquí porque botei raíces aquí, esas raíces profundas e delicadas que unen ao home coa terra onde naceron e morreron os seus avós, esas raíces que o unen ao que se pensa e ao que se come, aos costumes coma aos alimentos, aos modismos rexionais, á forma de falar dos seus habitantes, aos perfumes da terra, das aldeas e do aire mesmo.
Adoro a casa onde medrei. Dende as miñas fiestras vexo o Seine que corre atrás do camino, ao longo do meu xardín, case dentro da miña casa, o grande e ancho Seine, coberto de barcos, no tramo entre Rouen e Le Havre.
Ao lonxe e á esqueda está Rouen, a vasta cidade de tellados azuis, coas súas numerosas e agudas torres góticas, delicadas ou macizas, dominadas pola frecha de ferro da súa catedral, e povoadas de campás que tañen no aire azul das mañás fermosas enviando-me o seu suave e afastado murmúrio de ferro, o seu canto de bronce que me chega con maior ou menor intensidade segundo que a brisa aumente ou deminúa.
Que fermosa mañán!
A iso das once pasou frente á miña ventá un longo convoi de navíos arrastrados por un remolcador grande coma una mosca que arquexaba de fatiga lanzando pola súa cheminea un fume espeso. Despóis pasaron dúas goletas inglesas cuxas vermellas bandeiras flameaban sobre o fondo do ceo e un soberbo bergantín brasileiro, branco e admirábelmente limpo e relocente. Saudei o seu paso sen saber por que, pois sentín pracer ao contempla-lo.
11 de maio
Teño algo de febre dende hai algúns días. Sínto-me dorido ou máis ben triste. De onde veñen esas misteriosas influenzas que transforman o noso benestar en desacougo e a nosa confianza en angúria? Diría-se o que o aire, o aire invisíbel, está povoado do descoñecido, de poderes cuxa misteriosa proximidade experimentamos. Por que ao acordar sinto unha grande ledícia e gañas de cantar, e logo, despois de dar un curto paseo pola costa, volvo desolado como se me agardase unha desgraza na miña casa? Talvez unha lufada fría ao rozarme a pel alterou-me os nervos e ensombreceu-me a alma?
Seica a forma das nubes ou a cor tan variabel do dia ou das cousas perturbou-me o pensamento ao pasar polos meus ollos? Quen pode sabé-lo? Todo o que nos rodea, o que vemos sen ollar, o que rozamos inconscientemente, o que tocamos sen apalpar e o que atopamos sen reparar niso, ten efectos rápidos, espantosos e inexplicábeis sobre nós, sobre os nosos órganos e, por conseguinte, sobre os nosos pensamentos e o noso corazón.
Que profundo é o mistério do invisíbel! Non podemos explora-lo cos nosos mediocres sentidos, cos nosos ollos que non poden perceber o moi grande nin o moi pequeno, o moi próximo nin o moi afastado, os habitantes dunha estrela nin os dunha pinga de auga… cos nosos ouvidos que nos enganan, transformando as vibracións do ar en ondas sonoras, como se fosen fadas que converten miragrosamente en són ese movemento, e que mediante esa metamorfose fan xurdir a música que transforma en canto a muda axitación da natureza… co noso olfacto, mais débil có do can… co noso sentido do gusto, que á penas pode distinguir a idade dun viño.
Cantas cosas descobriríamos ao noso redor se tivésemos outros órganos que realizasen para nós outros milagres!
16 de maio
Decididamente, estou enfermo. E pensar que estaba tan ben o mes pasado!Teño febre, unha febre atroz, ou, mellor dito, unha nervosidade febril que afecta por igual a alma e o corpo.
Teño contínuamente a angustiosa sensación dun perigo que me ameaza, a aprensión dunha desgraza inminente ou da morte que se aproxima, o presentimento suscitado polo comezo dun mal aínda descoñecido que xermola na carne e no sangue.
18 de maio
Veño de consultar ao médico pois xa non podía durmir. Atopou-me o pulso acelerado, os ollos inflamados e os nervos alterados, pero ningún síntoma alarmante. Debo dar-me duchas e tomar bromuro de potásio.
25 de maio
Non sinto ningunha milloria! O meu estado é realmente estraño. Cando se aproxima a noite, inváde-me unha inexplicábel inquedanza, como se a noite agochase unha terríbel ameaza para min. Ceo rápidamente e logo trato de ler, pero non comprendo as palabras e á penas albisco as letras. Camiño logo dun extremo a outro da sala sentindo a opresión dun temor confuso e irresistíbel, o temor de durmir e o temor da cama. Ás dez subo ao cuarto.
En canto entro, dou dúas voltas á chave e corro os ferrollos; teño medo… de que?… Até agora nunca sentira temor por nada… abro os meus armários, ollo baixo da cama; escoito… escoito… o que?… Seica pode abraiar que un malestar, un trastorno da circulación, e talvez unha lixeira conxestión, unha pequena perturbación do funcionamento tan imperfecta e delicada da nosa máquina vivinte, converta nun melancólico ao mais alegre dos homes e nun covarde ao mais valente? Entón deito-me e espero o soño como se esperase ao verdugo. Espero a súa chegada con horror; o meu corazón latexa intensamente e a miñas pernas estremecen-se; todo o meu corpo treme no médio do calor da cama até o momento no que caio bruscamente no soño como se afogase nun abismo de auga estancada. Xa non sinto chegar como antes a ese soño pérfido, oculto preto do meu, que me axexa, se apodera da miña cabeza, pecha-me os ollos e me aniquila.
Durmo durante dúas ou tres horas, e entón non é un soño se non un pesadelo o que se apdoera de min. Sei perfectamente que estou deitado e que durmo… comprendo-o e sei-no… e sinto tamén que alguén se aproxima, ólla-me, tóca-mea, sobe sobre a cama, se axeonlla sobre o meu peito e tomando o meu pescozo entre as súas mans aperta e aperta… con todas as suas forzas para me estrangular.
Trato de me defender, impedido por esa impoténcia atroz que nos paraliza nos soños: quero berrar e non podo; trato de me mover e non podo; con angustiosos esforzos e xadeante, trato de me ceibar, de rexeitar ese ser que me esmaga e me asfixia, pero non podo!
E de pronto, acordo toleado e coberto de suor. Acendo unha lampada. Estou só.
Despois desa crise, que se repite todas as noites, durmo por fin tranquilamente até o mencer.
2 de xuño
O meu estado agravou. O que é o que teño? O bromuro e as duchas non me producen ningún efecto. Para me fatigar mais, a pesar de que xa me sentía canso, fun dar un paseo polo bosque de Roumare. Nun princípio, semellou-me que o aire suave, lixeiro e fresco, cheo de arrecendos de herbas e follas verquía un sangue novo nas miñas veas e novas enerxías no meu corazón.
Camiñei por unha grande avenida de caza e despois por unha estreita alameda, entre dúas ringleiras de árbores desmesuradamente altas que formaban un teito verde e espeso, case negro, entre o ceo e mais eu.
De pronto sentín un estremecemento, non de frío se non un estraño tremor angustioso. Apurei o paso, inquieto por me atopar só nese bosque, amedoñado sen razón polo profundo siléncio. De súpeto, semellou-me que me seguian, que alguén marchaba atrás de min, moi preto, moi preto, case pisando-me os calcañares.
Voltei-me cara atrás con brusquidade. Estaba só. Vin atrás de min o resto e amplo carreiro, baleiro, alto, pavorosamente baleiro; e do outro lado estendia-se tamén até perder-se de vista de modo igualmente solitário e amedoñante.
Pechei os ollos, por que? E púxen-me a xirar sobre un pé como un trompo. Estiven por cair; abrín os ollos: as árbores bailaban, a terra aboiaba, tiven que sentar-me. Despois xa non souben por onde chegara até alá. Que estraño! Xa non lembraba ren. Tomei cara a dereita, e cheguei á avenida que me levara ao centro do bosque.
3 de xuño
Pasei unha noite horríbel. Vou-me ir de aquí durante algunhas semanas. Unha viaxe breve sen dúbida acougará-me.
2 de xullo
Volvo restabelecido. A viaxe foi deliciosa. Visitei o monte Saint-Michel que non coñecía. Que fermosa visión se ten ao chegar a Avranches, como cheguei eu ao cair a tarde! A cidade atópa-se sobre unha cuíña. Cando me levaron ao xardín botánico, situado nun extremo da povoación, non puiden evitar un berro de admiración. Unha extensa baía estendia-se ante os meus ollos até o horizonte, entre dúas costas afastadas que se esfumaban no médio da bruma, e no centro desa inmensa baía, baixo un dourado ceo despexado, erguía-se un monte estraño, sombrío e puntiagudo nas areas da praia. O sol viña de se agochar, e no horizonte aínda vermello recurtaba-se o perfil dese fantástico alcantilado que leva no seu cúmio un fantástico monumento.
Ao amencer dirixin-me cara alá. O mar estaba baixo como a tarde anterior e a medida que me achegaba via erguer-se gradualmente a sorprendente abadía. Logo de várias horas de marcha, cheguei ao enorme bloque de pedra en cuxo cúmio atópa-se a pequena povoación dominada pola grande igrexa. Despois de subir pola rúa estreita e empinada, penetrei na mais admirábel morada gótica construída por Deus na terra, vasta como unha cidade, con numerosos recintos de teito baixo, como esmagados por bóvedas e galerías superiores sostidas por fráxiles columnas. Entrei nesa xigantesca xoia de granito, lixeira coma un encaixe, cuberta de torres, de esbeltos torreóns, aos cales se sobe por intrincadas escadas, que destacan no ceo azul do día e negro da noite as súas estrañas cúpulas ourizadas de quimeiras, diaños, animais fantásticos e flores monstrosas, unidas entre si por finos arcos labrados.
Cando cheguei ao cúmio, dixen ao monxe que me acompañaba:
— Que ben se debe estar aquí, padre!
— É-lle un lugar ben ventoso, señor — respondeu-me. E puxémo-nos a conversar mentres ollábamos subir o mar, que avanzaba sobre a praia e semellaba cubrí-la cunha coraza de aceiro.
O monxe refereu-me histórias, todas as vellas histórias do lugar, lendas, moitas lendas.
Unha delas abraiou-me moito.Os nacidos no monte aseguran que de noite se escoitan voces na praia e despois perceben-se os balidos de dúas cabras, unha de voz forte e a outra de voz débil. Os incrédulos afirman que son os graznidos das aves mariñas que se asemellan a balidos ou a queixas humanas, pero os pescadores rezagados xuran ter atopado merodeando polas dunas, entre dúas marés e ao redor da pequena povoación tan afastada do mundo, a un vello pastor cuxa cabeza nunca puideron ver por a levar cuberta coa súa capa, e diante dela marchan un macho cabrío con rostro de home e unha cabra con rostro de muller; ambos teñen longos cabelos brancos e falan sen cesar: discuten nunha língua descoñecida, interrumpendo-se de pronto para balar con todas as súas forzas.
— Acredita vosté niso? — preguntei ao monxe.
— Non lle sei — contestou-me.
Eu proseguín:
— Se existisen na terra outros seres diferentes de nós, coñeceríamo-los dende hai moito tempo; como é posíbel que non os miráramos vosté nin eu?
— Seica miramos — respondeu-me — a cenmilésima parte do que existe? Observe por exemplo o vento, que é a forza mais poderosa da natureza; o vento, que derruba homes e edifícios, que arrinca de callo as árbores e ergue montañas de auga no mar, que destrue os acantilados e que chimpa contra eles ás grandes naves, o vento que mata, asubía, xeme e ruxe, seica viu-no algunha vez? Seica pode-o ver? E sen embargo existe.
Ante este sinxelo razoamento optei por me calar. Este home podía ser un sábio ou talvez un parvo. Non podía afirma-lo con certeza, pero me chamei a silenzo. Con moita frecuéncia pensara no que me dixo.
3 de xullo
Durmin mal; evidentemente, hai unha influenza febril, pois o meu cocheiro sofre do mesmo mal ca eu. Onte, ao tornar, observei o seu estraño palidez. Preguntei-lle:
— O que ten, Jean?
— Xa non podo descansar; a miñas noites desgastan os meus días. Desde a partida do señor semella que padezo unha espécie de feitizo.
Os demáis criados están ben, pero temo que volvan as crises.
4 de xullo
Decididamente, as crises volven comezar. Volvo ter os mesmos pesadelos. Anoite sentín que alguén se inclinaba sobre min e coa súa boca sobre a miña, bebía a miña vida. Si, bebía-a coa mesma avidez que unha sanguesuga. Entón incorporou-se saciado, e eu acordei tan extenuado e aniquilado, que á penas podia mover-me. Se iso se prolonga durante algúns días volverei a me ausentar.
5 de xullo
Perdin a razón? O que pasou, o que vin anoite, é tan estraño que cando penso niso perdo a cabeza! Pechara a porta con chave, como todas as noites, e entón sentín sede, bebin médio vaso de auga e observei distraídamente que a botella estaba chea.
Deitei-me deseguida e caín nun dos meus horrorosos soños do cal puiden sair preto de dúas horas despois cunha abanada mais horríbel aínda. Imaxinen-se vostés un home que é asasinado mentres durme, que acorda cun coitelo chantado no peito, xadeante e coberto de sangue, que non pode respirar e que morre sen comprender o que aconteceu.
Despois de recobrar a razón, sentín novamente sede; acendín unha lámapda e dirixin-me cara á mesa onde deixara a botella. Erguin-a inclinando-a sobre o vaso, pero non había unha pinga de auga. Estaba baleira, ,completamente baleira! Ao princípio non comprendin nada, pero de súpeto sentín unha emoción tan atroz que tiven que sentar-me ou, mellor dito, caín sobre unha cadeira.
Entón incorporei-me dun salto para ollar ao meu o redor. Despois volvín sentar-me diante do cristal transparente, cheo de abraio e terror. Fitába-o, tratando de imaxinar o que pasara. A miñas mans tremían. Quen se bebera a auga? Eu, eu sen dúbida. Quen podía ter sido se non eu? Entón… eu era sonámbulo, e vivía sen o saber esa dobre vida misteriosa que nos fai pensar que hai en nós dous seres, ou que ás veces un ser estraño, descoñecido e invisíbel anima, mentres durmimos, o noso corpo cativo que lle obedece como a nós e mais que a nós.
Ah! Quen poderá comprender a miña abominábel angúria? Quen poderá comprender a emoción dun home mentalmente san, perfectamente cordo e no uso de razón ao contemplar horrorizado unha botella que se baleirou mentres durmía? E así fiquei até o amencer sen me atrever a volver á cama.
6 de xullo
Perdo a razón. Pola noite tamén beberon a auga da botella, ou talvez a bebín eu!
10 de xullo
Acabo de facer espantosas comprobacións. Decididamente estou tolo! E sen embargo…
O 6 de xullo, antes de me deitar puxen sobre a mesa veu, leite, auga, pan e amorodos. Beberon — ou bebín — toda a auga e un pouco de leite. Non tocaron o viño, nin o pan nin os amorodos.
O 7 de xullo repetín a proba con idénticos resultados.
O 8 de xullo suprimín a auga e mais o leite, e non tocaron ren.
Por último, o 9 de xullo puxen sobre a mesa soamente a auga e o leite, tendo especial coidado de envolver as botellas con lenzos de muselina branca e de atar os tapóns. Entón esfreguei-me con grafito os beizos, a barba e as mans e deitei-me.
Un soño irresistíbel apoderou-se de min, seguido pouco despois polo atroz acordar. Non me movera; nin sequera a miñas sabas estaban manchadas. Corrín cara a mesa. Os lenzos que envolvían as botellas seguían limpos e inmaculados. Desatei os tapóns, palpitante de emoción.
Beberan toda a auga e todo o leite! Ah! Deus meu…!
Partirei de seguido cara París.
12 de xullo
París. Estes últimos días perdera a cabeza. Talvez fun xoguete da miña enervada imaxinación, salvo que eu sexa realmente sonámbulo ou que sofrese unha desas influenzas comprobadas, pero até agora inexplicábeis, que se chaman suxestións. De todos modos, o meu extravío riscaba na deméncia, e abondaron vintecatro horas en París para recobrar a cordura. Onte, despois de paseos e visitas, que me renovaron e vivificaron a alma, acabei o dia no Théatre-Francais. Representába-se unha peza de Alexandre Dumas fillo. Este autor vivaz e vigoroso acabou de me curar. É evidente que a soidade resulta perigosa para as mentes que pensan de mais. Necesitamos ver ao noso redor a homes que pensen e falen.
Cando ficamos sós durante moito tempo, povoamos de fantasmas o baleiro.
Volvín moi ledo ao hotel, camiñando polo centro. Ao me axuntar coa multitude, pensei, non sen retranca, nos meus terrores e suposicións da semana pasada, pois crin, si, crin que un ser invisíbel vivía baixo o meu teito. Que débil é a nosa razón e que axiña extravia-se cando nos estremece un feito incomprensibel.
En lugar de rematar con estas simples palabras : “Eu non comprendo porque non podo explicar-me as causas”, imaxinámo-nos deseguida impresionantes mistérios e poderes sobrenaturais.
14 de xullo
Festa da República.paseei polas rúas. Os foguetes e bandeiras divertiron-me como a un neno.Sen embargo, semella-me unha parvada pór-se ledo un dia determinado por decreto do governo. O povo é un rebaño de parvos, ás veces parvo e paciente, e outras, feroz e rebelde. Di -se-lle: “Diverte-te”. E diverte-se. Di -se-lle: “Vai combater co teu veciño”. E vai combater. Di-se-lle: “Vota polo emperador”. E vota polo emperador. Despois: “Vota pola República”. E vota pola República.
Os que o dirixen son igualmente parvos, pero en lugar de obedecer a homes ateñen-se a princípios, que polo mesmo que son princípios só poden ser nécios, estériles e falsos, é dicir, ideas consideradas certas e inmudábeis, tan fóra deste mundo onde nada é seguro e onde a luz e o són son ilusórios.
16 de xullo
Onte vin cousas que me preocuparon moito. Ceei na da miña curmá, a señora Sabel, casada co xefe do reximento 76 de cazadores de Limoges. Coñecin alá a dúas señoras xoves, casada unha delas co doutor Parent que se adica intensamente ao estudo das enfermidades nervosas e dos fenómenos extraordinários que hoxe dan orixe ás experiéncias sobre hipnotismo e suxestión.
Referiu-nos detalladamente os prodixiosos resultados obtidos polos sábios ingleses e polos médicos da escola de Nancy. Os feitos que expuxo me semellaron tan estraños que manifestei a miña incredulidade.
— Estamos por descubrir un dos mais importantes segredos da naturaleza — dicía o doutor Parent—, é dicir, un dos seus mais importantes segredos aquí na terra, posto que hai evidentemente outros segredos importantes nas estrelas. Desde que o home pensa, desde que aprendeu a expresar e a escribir o seu pensamento, sínte-se tocado por un mistério impenetrabel para os seus sentidos groseiros e imperfeitos, e trata de suprir a impoténcia de ditos sentidos mediante o esforzo da sua intelixéncia. Cando a intelixéncia ficaba aínda nun estado rudimentário, a obsesión dos fenómenos invisíbeis adquiría formas comunmente terroríficas.
“Daí as crenzas populares no sobrenatural. As lendas das almas en pena, as fadas, os gnomos e os aparecidos; atrevería-me a mencionar mesmo a lenda de Deus, pois as nosas concepcións do artífice creador de calquera relixión son as invencións mais mediocres, estúpidas e inaceptábeis que poden saír da mente amedoñada dos homes. Nada é mais certo que este pensamento de Voltaire: “Deus fixo ao home á súa imaxe e semellanza pero o home tamén procedeu así con el”.
“Pero desde fai algo mais dun século, semella perceber-se algo novo. Mèsmer e algúns outros sinalan-nos un novo camiño e, efectivamente, sobre todo desde fai catro ou cinco anos, obtiveron-se espantosos resultados.
A miña curmá, tamén moi incrédula, sorría. O doutor Parent dixo-lle:
— Quere que a hipnotice, señora?
— Si; semella-me ben.
Ela sentou nun sillón e el comezou a fita-la. De improviso, dominou-me a turbación, o meu corazón latexaba con forza e sentía unha opresión na gorxa. Vía pechar-se pesadamente os ollos da señora Sabel, e a súa boca se crispaba e semellaba arquexar. Ao cabo de dez minutos durmía.
— Póña-se atrás dela —díxo-me o médico.
Obedecín a súa indicación, e el colocou nas mans da miña curmá un cartón de visita ao tempo que lle dicia: “Isto é un espello; o que ve nel?”
— Vexo a meu curmán — respondeu.
— O que fai?
— Atusa o bigote.
— E agora?
— Quita unha fotografía do peto.
— Quen aparece na fotografía?
— El, o meu curmán.
Era certo! Esa mesma tarde entregaran-me esa fotografía no hotel.
— Como aparece nese retrato?
— Atópa-se de pé, co chapeu na man. Evidentemente, vía nese cartón de cartulina o que miraría nun espello.
As damas dicían horrorizadas: “Abonda! Abonda, por favor!”
Pero o médico ordenou: “Vosté erguerá-se mañá ás oito; logo irá ver ao seu curmán ao hotel onde se aloxa, e lle pedirá que lle empreste os cinco mil francos que lle pide o seu esposo e que lle reclamará cando volva da súa próxima viaxe”. Entón espertou-na.
Mentres volvía ao hotel pensei nesa curiosa sesión e me asaltaron dúbidas, non sobre a insuspeitábel e total boa fe da miña curmá a quen coñecía desde a infáncia como a unha irmá, se non sobre a seriedade do médico. Non agocharía na súa man un espello que mostraba á xoven durmida, ao mesmo tempo que o cartón? Os prestidixitadores profisionais fan cousas semellantes.
Non ben volvín deitei-me.
Pero ás oito e media da mañá espertou-me o meu criado e dixo-me:
— A señora Sabel quere falar de contado co señor.
Vestin-me de présa e fíxen-a pasar.
Sentou moi turbada e dixo-me sen erguer a ollada nen sacar o veo:
— Querido curmán, teño que lle pedir un grande favor.
— De que se trata, curmá?
— Cústa-me moito dici-lo, pero non teño mais remédio. Necesito urxentemente cinco mil francos.
— Pero como! E logo vosté?
— Si, eu, ou mellor dito o meu esposo, que me encarregou conseguí-los.
Fiquei tan abraiado que á penas podía balbucir as miñas respostas. Pensaba que ela e o doutor Parent estaban a se burlar de min, e que iso podía ser unha mera farsa preparada de antemán e representada á perfección. Pero todas a miñas dúbidas disiparon-se cando a fitei. Tremia de angustia. Evidentemente esta xestión resultaba-lle moi penosa e advertín que á penas podía reprimir o pranto.
Sabía que era moi rica e dixen-lle:
— Como é posíbel que o seu esposo non dispoña de cinco mil francos? Reflexione.Está segura de que lle encarregou pedir-mos a min?
Vacilou durante algúns segundos como se lle custase moito lembrar, e entón respondeu:
— Si… si… estou segura.
— Escribeu-lle?
Vacilou outra vez e volveu pensar. Advertin o penoso esforzo da súa mente. Non sabia. Só lembraba que debía pedir-me ese empréstito para o seu esposo. Por conseguinte, decidiu-se a mentir.
— Si, escribeu-me.
— Cando? Onte non me dixo ren.
— Recibí a súa carta esta mañá.
— Pode amosar-ma ?
— Non, non… contiña cousas íntimas… demasiado persoais… e hei-na… queimei-na.
— Así que o seu home ten débedas.
Vacilou unha vez mais e entón bisbillotou:
— Non sei.
Dixen-lle: — Pero neste momento, querida curmá, non dispoño de cinco mil francos.
Deu unha espécie de berro de desesperación:
— Ai! Por favor! Rogo-llo! Trate de os conseguir …
Exaltada, unía as súas mans como se se tratase dun rogo. A súa voz mudou de ton; choraba bisbillotando cousas inintelixibeis, molesta e dominada pola orde irresistíbel que recebira.
— Ai! Suprico-lle… se soubese como sofro… precíso-os para hoxe. – Sentin piedade por ela.
— Terá-os de calquera maneira. Prometo-llo.
— Oh! Grazas, grazas! Que bondadoso é vosté!
— Lembra o que pasou onte á noite na súa casa? — preguntei-lle entón.
— Si.
— Lembra que o doutor Parent hipnotizou-na?
— Si.
— Pois ben, foi el quen lle ordenou vir esta mañá a me pedir cinco mil francos, e neste momento vosté obedece á súa suxestión.
Reflexionou durante algúns intres e entón respondeu:
— Pero é o meu esposo quen mos pide. Durante unha hora tratei infrutuosamente de convencé-la . Cando marchou, corrín á do doutor Parent. Dixo-me:
— Convenceu-se agora?
— Si, non hai mais remédio que crer.
— Imos ver á súa curmá.
Cando chegamos durmía nun sofá, rendida polo cansazo.O médico tomou-lle o pulso, ollou-na durante algún tempo cunha man estendida cara os seus ollos que a rapaza pechou por mor do ao influxo irresistíbel do poder magnético.
Cando durmiu, o doutor Parent lle dixo:
— O seu esposo non precisa os cinco mil francos! Polo tanto, vosté debe esquecer que rogou ao seu curmán para que llos empreste, e se lle fala diso, vosté non comprenderá.
Entón espertouna. Logo quitei a miña billeteira.
— Aquí ten, querida curmá.O que me pediu esta mañá.
Mostrou-se tan abraiada que non me atrevín a insistir. Tratei, sen embargo, de refrescar a súa memória, pero negou todo , crendo que me burlaba, e pouco faltou para que se anoxase.
………………………………….
Veño de regresar. A experiéncia abraiou-me tanto que non puiden xantar.
19 de xullo
Moitas persoas a quen referín esta aventura se riron de min. Xa non sei o que pensar. O sábio dixo: “Quizais”.
21 de xullo
Ceei en Bougival e despois estiven no baile dos remeiros. Decididamente, todo depende do lugar e do medio. Acreditar no sobrenatural na illa da Grenouillère seria o colmo do desatino… pero, non é asi no cúmio do monte Saint-Michel, e na Índia? Sufrimos a influencia do que nos rodea. Regresarei a casa a semana próxima.
30 de xullo
Onte regresei a casa. Todo está ben.
2 de agosto
Non hai novidades. Fai un tempo espléndido. Paso os días ollando correr o Seine.
4 de agosto
Hai problemas entre os meus criados. Aseguran que alguén rompe os vasos nos armários pola noite. O mordomo acusa á cociñeira e ésta á lavandeira quen á súa vez acusa aos dous primeiros. Quen é o culpabel? O tempo dirá-o.
6 de agosto
Esta vez non estou tolo. Vin-o …vin-o! Xa non teño a menor dúbida… vin-o!
Ainda sinto frío até nas uñas… o medo penétra-me até a médula… Vin-o!…
Ás duas da tarde paseaba a pleno sol polo meu rosal; camiñaba polo carreiro de roseiras de outono que comezan a florecer. Detíven-me a observar un fermoso exemplar de géant deas batailis, que tiña tres flores magníficas, e vin entón con toda claridade preto de min que o tallo dunha das rosas se dobraba como movido por unha man invisíbel: entón, vin que se quebraba como se a mesma man o curtase! Entón a flor ergueu-se, seguindo a curva que describiría un brazo ao levar á cara unha boca e permaneceu suspendido no ar transparente, moi só e inmóbel, coma unha pavorosa mancha a tres pasos de min.
Azorado, chimpei sobre ela para a tomar . Pero non puiden facé-lo: desaparecera. Sentín entón raiba contra min mesmo, pois non é posíbel que unha persoa razoábel teña semellantes alucinacións. Pero, tratábase realmente dunha alucinación? Voltei cara a roseira para buscar o tallo curtado e de seguido atopei-no, recén curtado, entre as dúas rosas que ficaban na póla. Regresei entón a casa coa mente alterada; en efecto, agora estou convencido, seguro coma da alternáncia dos días e as noites, de que existe preto de min un ser invisíbel, que se alimenta de leite e auga, que pode tocar as cousas, tomá-las e mudá-las de lugar; dotado, por conseguinte, dun corpo material aínda que imperceptíbel para os nosos sentidos, e que habita na miña casa coma min…
7 de agosto
Durmín repousadamente. Bebeu a auga da botella pero non perturbou o meu soño. Pregunto-me se estou tolo. Cando ás veces paseo a pleno sol, ao longo da costa, dubidaba da miña razón; non son xa dúbidas incertas como as que tiven até agora, se non dúbidas precisas, absolutas. Vin tolos. Coñecín algúns que seguían sendo intelixentes, lúcidos e sagaces en todas as cousas da vida menos nun punto. Falaban de todo con claridade, facilidade e profundidade, pero de pronto o seu pensamento chocaba contra o escollo da tolémia e facía-se anacos, voaba en fragmentos e afundía-se nese océano sinistro e furioso, cheo de ondas fragorosas, brumosas e borrascosas que se chama “demencia”.
Certamente, estaría convencido da miña tolémia, se non tivese perfecta conciéncia do meu estado, ao examiná-lo con toda lucidez. En suma, eu só sería un alucinado que razoa. Produciría-se na miña mente un deses trastornos que hoxe tratan de estudar e precisar os fisiólogos modernos, e dito trastorno provocaría en min unha profunda ruptura no referinte ao orde e á lóxica das ideas. Fenómenos semellantes producen-se no soño, que nos mostra as fantasmagorías mais inverosímiles sen que iso nos sorprenda, porque mentres dorme o aparello verificador, o sentido do controlo, a faculdade imaxinativa vixía e traballa. Seica deixou de funcionar en min unha das imperceptíbeis teclas do teclado cerebral? Hai homes que a raíz de accidentes perden a memória dos nomes próprios, das cifras ou só das datas.Hoxe comprobou-se a localización de todas as partes do pensamento. Non pode sorprender entón que neste momento deminuíse a miña faculdade de controlar a irrealidade de certas alucinacións.
Pensaba en todo iso mentres camiñaba pola beira do río. O sol iluminaba a auga, os seus lóstregos embelecían a terra e enchían os meus ollos de amor pola vida, polas andoriñas cuxa axilidade constitúe para min un motivo de alegría, polas herbas da beira cuxo estremecemento é un pracer para os meus ouvidos.
Sen embargo, paulatinamente invadia-me un malestar inexplicábel. Semellaba-me que unha forza descoñecida detiña-me, paralizaba-me, impedindo-me avanzar, e que trataba de me voltar atrás. Sentín ese doloroso desexo de volver que nos esmaga cando deixamos na nosa casa a un enfermo querido e presentimos unha agravación do mal.
Regresei entón, a pesar meu, convencido de que atoparía en casa unha mala nova, unha carta ou un telegrama. Nada diso había, e fiquei mais sorprendido e inquieto aínda que se tivese unha nova visión fantástica.
8 de agosto
Pasei unha noite horríbel. El non apareceu mais, pero o sinto preto de min. Espía-me, Ólla-me, introdúce-se en min e domina-me. Así me resulta mais temíbel, pois ao agochar-se deste modo semella manifestar a súa presenza invisíbel e constante mediante fenómenos sobrenaturais. Sen embargo puiden durmir.
9 de agosto
Nada aconteceu. Pero teño medo.
10 de agosto
Nada: o que acontecerá mañá?
11 de agosto
Nada, sempre nada; non podo ficar aquí con este medo e estes pensamentos que dominan a miña mente; vou-me.
12 de agosto, 10 da noite
Durante todo o dia tratei de partir, pero non puiden. Tentei realizar ese acto tan doado e simples — sair, subir no meu coche para me dirixir a Rouen — e non puiden. Por que?
13 de agosto
Cando nos atacan certas enfermidades os nosos mecanismos físicos semellan fallar. Sentimos que nos faltan as enerxías e que todos os nosos músculos se releixan; os ósos semellan tan moles como a carne e a carne tan líquida como a auga. Todo iso repercute no meu espírito de maneira estraña e desoladora. Carezo de forzas e de valor; non podo dominar-me e nen sequera podo facer intervir a miña vontade. Xa non teño iniciativa; pero alguén fai-no por min, e eu obedezo.
14 de agosto
Estou perdido! Alguén domina a miña alma e dirixe-a! Alguén ordena todos os meus actos, os meus movementos e os meus pensamentos. Xa non son nada en min; non son mais ca un espectador prisioneiro e aterrorizado por todas as cousas que realizo. Quero saír e non podo. El non quere e teño que ficar-me, azorado e tremoroso, no sillón onde me obriga a sentar-me. Só desexo erguer-me, incorporar-me para me sentir aínda dono de min. Pero non podo! Estou chantado no meu asento, e o meu sillón adere-se ao chan de tal modo que non habería forza capaz de nos mover.
De súpeto, sinto a irresistíbel necesidade de ir ao horto a cortar amorodos e comé-los. E vou.
Corto amorodos e cómo-os. Oh Deus meu! Deus meu! Será seica un Deus? Se o é, salvade-me! Librade-me! Socorrede-me! Perdón! Piedade! Misericórdia! Salvade-me! Oh, que sufrimento! Que suplício! Que horror!
15 de agosto
Evidentemente, así estaba posuída e dominada a miña curmá cando foi a me pedir cinco mil francos. Obedecía a un poder estraño que penetrara nela como outra alma, coma unha alma parásita e dominadora. É seica a fin do mundo? Pero, quen é o ser invisíbel que me domina? Quen é ese descoñecido, ese merodeador dunha raza sobrenatural?
Por conseguinte, os invisíbeis existen! Pero como é posíbel que aínda non se manifestaran dende a orixe do mundo nunha forma tan evidente coma se manifestan en min? Nunca lin nada que se asemellara ao que aconteceu na miña casa. Se puidese abandoná-la, ir-me, fuxir e non volver mais, me salvaría, pero non podo.
16 de agosto
Hoxe puiden escapar durante dúas horas, como un preso que atopa casualmente aberta a porta do seu calabozo. De pronto, sentín que estaba libre e que el se achaba lonxe. Ordenei xunguir os cabalos axiña e dirixín-me a Rouen. Que alegría poder dicir-lle a un home que obedece: “Imos a Rouen!”.
Fixen deter a marcha fronte á biblioteca onde solicitei en empréstito o grande tratado do doutor Hermann Herestauss sobre os habitantes descoñecidos do mundo antigo e moderno. Despois, cando me dispuña a subir ao meu carro, quixen dicir: “Á estación!” e berrei — non dixen, berrei — cunha voz tan forte que chamou a atención dos transeúntes: “A casa”, e caín pesadamente, tolo de angustia, no asento. El atopara-me e voltaba a se posesionar de min.
17 de agosto
Ah! Que noite! Que noite! E sen embargo semella-me que deberia alegrar-me . Lin até a unha da madrugada. Hermann Herestauss, doutor en filosofía e en teogonía, escribiu a história e as manifestacións de todos os seres invisíbeis que merodean ao redor do home ou foron soñados por el. Describe as súas orixes, os seus domínios e os seus poderes. Pero ningún deles semella-se ao que me domina. Diría-se que o home, desde que puido pensar, presentiu e temeu a presenza dun ser novo mais forte ca el — o seu sucesor no mundo — e que como non puido prever a natureza deste amo, creou, en medio do seu terror, todo ese mundo fantástico de seres ocultos e de pantasmas misteriosas xurdidas do medo. Despois de ler até a unha da madrugada, sentei xunto á miña xanela aberta para me refrescar a cabeza e o pensamento coa apacíbel brisa da noite. Era unha noite fermosa e tépeda, que noutra ocasión me gustaría moito. Non había lúa. As estrelas brillaban nas profundidades do ceo con estremecedores lóstregos.
Quen vive naqueles mundos? Que formas, que seres viventes, animais ou plantas, existirán alá? Os seres pensantes deses universos, serán mais sábios e mais poderosos ca nós? Coñecerán o que nós ignoramos? Talvez calquera destes días un deles atravesará o espazo e chegará á Terra para conquista-la, así como antigamente os normandos sometían ás aldeas mais débiles.
Estamos tan indefensos, inermes, ignorantes e pequenos, sobre este anaco de lama que xira disolto nunha pinga de auga.
Pensando niso, adurmiñei-me en medio do fresco vento da noite.
Pero despois de durmir uns corenta minutos, abrín os ollos sen facer un movemento, esperto por non sei que emoción confusa e estraña. Nun princípio non vin nada, pero de pronto semellou-me que unha das páxinas do libro que deixara aberto sobre a mesa acababa de se da volta soa. Non entraba ningunha corrente de ar pola xanela. Esperei, surprendido. Ao cabo de catro minutos, vin, si, vin cos meus próprios ollos, que unha nova páxina se erguia e caía sobre a outra, como movida por un dedo. O meu sillón estaba baleiro, aparentemente estaba baleiro, pero comprendín que el estaba a ler alá, sentado no meu lugar. Cun furioso chimpo, un chimpo de fera irritada que se rebela contra o domador, atravesei o cuarto para atrapa-lo, estrangulá-lo e matá-lo! Pero antes de que chegase, o sillón caiu diante de min como se el fuxise… a mesa abalou, a lámpada rodou polo chan e apagou-se, e a xanela pechou-se como se un malfeitor surprendido escapase pola escuridade, tomando con ambas mans os batentes.
Escapara; sentira medo, medo de min!
Entón, mañá… pasado mañá ou calquera a destes… poderei té-lo baixo os meus puños e esmagá-lo contra o chan. Seica ás veces os cans non morden e degolan aos seus amos?
18 de agosto
Pensei durante todo o dia. Oh!,si, vou obedece-lo , seguirei os seus impulsos, cumprirei os seus desexos, serei humilde, submiso e covarde. El é mais forte. Até que chegue o momento…
19 de agosto
Xa sei… xa sei todo! Acabo de ler o que segue na Revista do Mundo Científico: “Nos chega unha nova moi curiosa de Rio de Janeiro. Un andazo de tolémia, comparábel ás demencias contaxiosas que asolaron aos povos europeos na Idade Media, se produciu no Estado de San Paulo. Os habitantes despavoridos abandoan as súas casas e foxen dos aldeas, deixan os seus cultivos, crendo-se posuídos e dominados, coma un rebaño humano, por seres invisíbeis aínda que tanxíbeis, por espécies de vampiros que se alimentan das súas vidas mentres os habitantes dormen, e que ademais beben auga e leite sen lles apetecer aparentemente ningún outro alimento. “O profesor don Pedro Henriques, en compañía de vários médicos eminentes, partiu para o Estado de San Paulo, a fin de estudar sobre o terreo a orixe e as manifestacións desta espantosa tolémia, e poder aconsellar ao Emperador as medidas que xulgue convenientes para apaciguar aos delirantes povoadores”.
Ah! Agora lembro o fermoso bergantín brasileiro que pasou fronte ás miñas xanelas remontando o Seine, o 8 de maio último! Semellou-me tan fermoso, branco e alegre. Alá estaba el que viña de lonxe, do lugar de onde é orixinária a súa raza! E viu-me! Viu tamén a miña branca vivenda, e saltou do navio á costa. Oh Deus meu!
Agora xa o sei e o presinto: o reinado do home rematou.
Veu aquel que inspirou os primeiros terrores dos povos primitivos. Aquel que exorcizaban os sacerdotes inquietos e que invocaban os meigos nas noites escuras, aínda que sen o ver inda. Aquel a quen os presentimentos dos transitórios donos do mundo adxudicaban formas monstruosas ou graciosas de gnomos, espíritos, xénios, fadas e trasnos.
Despois das groseiras concepcións do horror primitivo, homes mais perspicaces presentírono con maior claridade. Mèsmer suspeitaba-o, e fai xa dez anos que os médicos descubriron a natureza do seu poder de maneira precisa, antes de que el mesmo puidese exercé-lo.
Xogaron coa arma do novo Señor, cunha faculdade misteriosa sobre a alma humana. Denominárona magnetismo, hipnotismo, suxestión… o que sei eu! Vin-os divertir-se como nenos imprudentes con este terríbel poder! Desgrazados de nós! Desgrazado do home!
Chegou o … o… como se chama?… o… seica coma se me berrase o seu nome e non o ouvise… o… si… berra… Escoito… como?… repite… o… Horla… ouvin… o Horla… é el… o Horla… chegou!…
Ah! O buitre comeu-se á pomba, o lobo devorou ao año; o león devorou ao búfalo de agudos cornos: o home deu morte ao león coa frecha, o puñal e a pólvora, pero o Horla fará co home o que nós fixemos co cabalo e o boi: converterá-o na súa cousa, o seu servidor e o seu alimento, polo só poder da súa vontade.
Desgrazados de nós!
Non obstante, ás veces o animal se rebela e mata a quen o domestica… eu tamén quero… eu podería facer o mesmo… pero primeiro hai que coñecé-lo, tocá-lo e vé-lo. Os sábios afirman que os ollos dos animais non distinguen as mesmas cousas cós nosos… E os meus ollos non poden distinguir ao recén chegado que me esmaga. Por que? Oh! Lembro agora as palabras do monxe do monte Saint-Michel: “Seica vemos a cenmilésima parte do que existe? Observe, por exemplo, o vento que é a forza mais poderosa da natureza, o vento que derruba homes e edifícios, que arrinca de callo as árbores, e ergue montañas de auga no mar, que destrue os acantilados e chimpa contra eles ás grandes naves; o vento, que asubía, xeme e ruxe. Seica viu-no vosté algunha vez? Seica pode vé-lo ? E sen embargo existe!”
E eu seguía pensando: os meus ollos son tan débiles e imperfectos que nin sequera distinguen os corpos sólidos cando son transparentes coma o vidro… Se un espello sen mercúrio o meu camiño chocarei contra el como o paxaro que penetra nun cuarto e racha a cabeza contra os vidros. Polo demáis, mil cousas enganan-nos e desorientan. Non pode estrañar entón que o home non saiba percibir un corpo novo que atravesa a luz.
Un ser novo! Por que non? Non podía deixar de vir! Por que nós íamos ser os últimos? Nós non os distinguimos pero tampouco nos distinguían os seres criados antes ca nós. Iso explica-se porque a súa natureza é mais perfecta, mais elaborada e mellor acabada cá nosa, tan endébel e torpemente concebida, trabado por órgaos sempre fatigados, sempre forzados como mecanismos demasiado complexos, que vive coma unha planta ou coma un animal, nutrindo-se penosamente de aire, herba e carne, máquina animal acosada polas enfermidades, as deformacións e as putrefaccións; que respira con dificuldade, imperfeita, primitiva e estraña, enxeñosamente mal feita, obra groseira e delicada, bosquexo do ser que podería converter-se en intelixente e poderoso.
Existen moitas espécies neste mundo, desde a ostra ao home. Por que non podería aparecer unha mais, despois de se cumprir o período que separa as sucesivas aparicións das diversas espécies?
Por que non pode aparecer unha mais? Por que non poden xurdir tamén novas espécies de árbores de flores xigantescas e resplandecentes que perfumen rexións enteiras? Por que non poden aparecer outros elementos que non sexan o lume, o ar, a terra e a auga? Só son catro, nada mais ca catro, eses pais que alimentan aos seres! Que pena! Por que non serán corenta, catrocentos ou catro mil? Todo é pobre, mesquiño, miserábel! Todo deu-se con avarícia, inventou-se secamente e fixo-se con torpeza! Ah! Canta graza hai no elefante e o hipopótamo! Que elegante é o camelo! Poderá-se dicer que a bolboreta é unha flor que voa. Eu soño cunha que sería tan grande coma cen universos, con ás cuxa forma, beleza, cór e movemento nin sequera podo describir. Pero vexo-o… vai de estrela a estrela, refrescando-as e perfumando-as co sopro harmonioso e lixeiro do seu voo… E os povos que alá habitan a ollan pasar, extasiados e marabillados…
Que é o que teño? É o Horla que me enfeitiza, que me fai pensar esas tolémias. Está en min, converte-se na miña alma. Matarei-no!
19 de agosto
Matarei-no. Mirei-no! Pola noite eu estaba sentado á mesa e simulei escribir con grande atención. Sabía perfectamente que viría a rondar ao meu redor, moi preto, tan preto que talvez podería tocá-lo e asi-lo. E entón!… Entón tería a forza dos desesperados; disporía das miñas mans, os meus xeonllos, o meu peito, a miña fronte e os meus dentes para o estrangular, esmagá-lo, mordé-lo e esnaquizá-lo.
Eu axexaba con todos os meus sentidos sobreexcitados. Acendera as dúas lámpadas e as oito bombillas da cheminea, como se fose posíbel distinguí-lo con esa luz. Fronte a min está a miña cama, unha vella cama de carballo, á dereita a cheminea; á esquerda a porta pechada coidadosamente, despois de a deixar aberta durante longo rato a fin de o atrair; atrás de min un grande armário con espellos que todos os días me servía para me barbear e vestir-me e onde acostumaba ollar-me de pés a cabeza cando pasaba fronte a el.
Como dixen antes, simulaba escribir para o enganar, pois el tamén me espiaba. De pronto, sentín, sentín, tiven a certeza de que lía por riba do meu ombro, de que estaba alá rozándo-me a orella. Erguin-me coas mans estendidas, xirando con tal rapidez que estiven por caer.
Pois ben… via-se como se fose pleno dia, e sen embargo non me mirei no espello!… Estaba baleiro, claro, profundo e resplandecente de luz! A miña imaxe non aparecía e eu estaba fronte a el! Vía aquel vidro totalmente limpo de enriba abaixo. E ollaba-o con ollos extraviados; non me atrevía a avanzar, e xa non tiven valor para facer un movemento mais. Sentía que el estaba alá, pero que se me escaparía outra vez, co seu corpo imperceptíbel que me impedía reflectir-me no espello. Canto medo sentin! De súpeto, a miña imaxe volveu a se reflectir pero como se estivese envolta na brétema, como se a observase a través dunha capa de auga. Semellaba-me que esa auga deslizaba-se amodo de esquerda a dereita e que paulatinamente a miña imaxe adquiria maior nitidez. Era coma o final dun eclipse. O que a agochaba non semellaba ter contornos precisos; era unha espécie de trasparéncia opaca, que pouco a pouco se aclaraba. Por último, puiden distinguir-me completamente como todos os días.
Vira-o! Conservo o horror que aínda me fai estremecer.
20 de agosto
Como poderei matá-lo se está fóra do meu alcance?
Envelenando-o? Pero el verá-me misturar o veleno na auga e talvez os nosos velenos non teñan ningún efecto sobre un corpo imperceptíbel. Non… non… decididamente non. Pero entón…o que farei entón?
21 de agosto
Chamei a un cerralleiro de Rouen e encarreguei-lle persianas metálicas coma as que teñen algunhas residéncias particulares de París, na planta baixa, para evitar os roubos. Farei-me ademáis unha porta similar. Debe-me ter tomado por un covarde, pero non importa…
10 de setembro
Rouen, Hotel Continental. Aconteceu… aconteceu… pero, morrerá? O que vin me trastornou.
Onte, despois que o cerralleiro colocou a persiana e a porta de ferro, deixei todo aberto até medianoite a pesar de que comezaba a facer frío. De súpeto, sentín que estaba aquí e invadiu-me a alegría, unha enorme alegría. Erguin-me amodo e camiñei en calquera dirección durante algún tempo para que non sospeitase nada. Entón saquei-me os botins e me puxen distraídamente unhas pantuflas. Pechei despois a persiana metálica e regresei con paso tranquilo até a porta, pechando-a tamén con duas voltas de chave. Regresei daquela cara a xanela, pechei-na cun ferrallo e gardei a chave no peto.
De súpeto, comprendín que se axitaba ao meu redor, que el tamén sentía medo, e que me ordeaba que lle abrise. Estiven por ceder, pero non-o fixen. Acheguei-me á porta e a entreabrín abondo como para poder pasar recuando, e como son moi alto a miña cabeza chegaba até o dintel. Estaba seguro de que non puidera escapar e alá o acurralei só, completamente só. Que alegría! Caira no meu poder! Entón descendín correndo á planta baixa; tomei as dúas lámpadas que se achaban na sala situada embaixo do meu cuarto, e co aceite que contiñan rociei a alfombra, os móbeis, todo. Entón prendin-lles lume, e me puxen a salvo despois de pechar ben, con dúas voltas de chave, a porta de entrada.
Agochei-me no fondo do meu xardín tras un macizo de loureiros. Que longa me semellou a espera! Reinaba a mais completa escuridade, grande quietude e silenzo; non sopraba a menor brisa, non había unha soa estrela, nada mais ca montañas de nubes que aínda que non se vían facían sentir o seu grande peso sobre a miña alma. Ollaba a miña casa e esperaba. Que longa era a espera! Cría que o lume xa se extinguira por si só ou que el o extinguira. Até que vin que unha das xanelas se facía lascas debido á presión do incéndio, e unha grande laparada vermella e amarela, longa, flexíbel e acariñante, ascender pola parede branca até rebasar o teito. Unha luz reflectiu-se nas árbores, nas pólas e nas follas, e tamén un estremecemento, ,un estremecemento de pánico! Os paxaros espertaban; un can comezou a ladrar; semellaba que ia amencer. De contado, estouraron outras xanelas, e puiden ver que toda a planta baixa da miña casa xa non era mais ca un horroroso braseiro. Pero ouviu-se un berro en medio da noite, un berro de muller horríbel, sobreagudo e desgarrador, ao tempo que se abrían as xanelas de dous bufardas. Esquecéra-me dos criados! Vin os seus rostros tolear e os seus brazos que se axitaban!…
Despavorido, botei a correr cara á aldea berrando: “Socorro! Socorro! Lume! Lume!”
Atopei xente que xa acudía ao lugar e regresei con eles para ver.
A casa xa só era unha fogueira horríbel e magnífica, unha xigantesca fogueira que iluminaba a terra, unha fogueira onde ardían os homes, e el tamén. El, o meu prisioneiro, o novo Ser, o novo amo, o Horla!
De súpeto o teito enteiro derrubou-se entre as paredes e un volcán de lapas ascendeu até o ceo. Vía esa masa de lume por todas as xanelas abertas cara ese enorme forno, e pensaba que el estaría alá, morto nese forno…
Morto? Será posíbel? Seica o seu corpo, que a luz atravesaba, podía destruir-se polos mesmos medios que destrúen os nosos corpos?
E se non morrese? Talvez só o tempo pode dominar ao Ser Invisíbel e Temido.
Para que ese corpo transparente, ese corpo invisíbel, ese corpo de Espírito, se tamén está exposto aos males, as feridas, as enfermidades e a destrución prematura?
A destrución prematura? Todo o temor da humanidade procede dela! Despois do home, o Horla. Despois daquel que pode morrer todos os días, a calquera hora, en calquera minuto, en calquera accidente, chegou aquel que morrerá soamente un día determinado nunha hora e nun minuto determinado, ao chegar ao limite da súa vida.
Non… non… non hai dúbida, non hai dúbida… non morreu… entón terei que me suicidar…
(Tradución de Fran Morell)
