A Máquina das Tebras

Adicada á Madrid envolta en soños, que sempre recibe co seu abrigo aos que se cruzan no seu camiño.

* * *

José María Carbenejas chegou á estación de Atocha practicamente no horário establecido; saíra de Vigo ao redor das 10 da noite e chegou a Madrid ás 7:05 da mañá, grazas á poderosa locomotora a vapor e á honradez dos enxeñeiros que deseñaran a ruta. A viaxe en tren fora moito mais confortábel do que o levara en barco dende a afastada e soleada Cuba pero non durmira case ren, arroubado polo feito de volver a estar en Europa despois de sete longos anos.

Á penas tivera tempo de albiscar as rúas de Madrid mentres o tren pasaba axiña até chegar á estación final, pero ao baixar do vagón e observar os enormes piares de ferro forxado que sostiñan a incríbel estrutura e mais o xardín botánico que había no centro, no médio de fumes e vapores, sentiu-se dalgún xeito identificado. Púxo-se a cartola, regalo de despedida dos seus colegas na Universidade, e restexando a maleta que levaba consigo grazas unhas enxeñosas rodas de caucho que levaba incorporadas, proseguiu ao fin da plataforma, co billete na man para reclamar o resto da equipaxe. Estaba a comezar o outono e o aire fresco podía-se sentir con rachas de vento aquí e aló, e a xente xa levaba abrigos e gabardinas, algúns mesmo bufandas ou amplos panos, nunha moda que ao home lle parecía tan afastada, tan europea, coma o era o lugar de onde viña. El levaba un tradicional traxe de tres pezas de cor negra e unha camisa branca inmaculada que non se puxera en dez anos.

A terminal era un maremágnum de persoas e mercadorías, uns chegando e outros saíndo, unha babilónia de línguas á que non estaba acostumado José María, aínda que o castizo español dos mozos de equipaxe berrando os seus servizos sobresaía dalgún xeito sobre todo aquel balbordo. Só cando pasou o control policial se decatou de que había alguén a esperar por el, un homiño nos seus corenta vestido cun traxe e abrigo grises, cun chapeu que sobresaía sobre un rosto pálido con lentelliñas e un bigotiño longo e engominado.

— Doutor Carbanejas? — preguntou o home dubidando mentres observaba o daguerrotipo que levaba na man.

— O mesmo — contestou José María curioso.

— Boas tardes, son o doutor Tullides — presentou-se o homiño —, Secretário da Académia de Ciéncias. Agardábamo-lo.

— Ah, claro — pareceu relembrar de súpeto José María, despois de todo era a famosa académia de Ciéncias do Império Español quen pagaba a súa viaxe… e toda a súa investigación —. Boas.

— Espero que tivera vosté unha boa viaxe — dixo Tullides como cortesía mentres observaba ao seu convidado, coidando que era moito mais novo do que imaxinara.

— Si, si, todo correcto — contestou José María mentres contaba as súas maletas—. Xa sabe, o normal para unha longa viaxe coma esta.

Había un autocoche agardándo-os á saída da estación, un coche moderno, dos que nunca se vían na illa, deses con motores de hulla que á penas se sinten ou cheiran, amplos coma o vagón dun tren. Fixou-se que levaba o escudo do urso e o alvedro pintado na porta, símbolo do município. Sorprendeu-se perante tanta magnanimidade pero non dixo ren; despois de todo estaba na capital do Império. O mozo intentou coller a maleta que levaba daquela, pero el a apreixou con firmeza ante a sorpresa de Tullides, negando coa cabeza e dicindo:

— Non acougue, prefiro levar esta equipaxe eu mesmo.

O outro encolleu-se de ombros, dando a entender que lle daba igual e seguiu a acomodar o resto no enorme maleteiro do autocoche. Ao rematar, recibiu a súa propina directamente de Tullides e os homes subiron e sentaron-se un perante o outro mentres o chofer, separado deles por un panel de vidro, arrincaba o vehículo con práctica precisión. Durante un longo minuto non se dixeron ren, ambos coidando como tratar ún o español do outro. O doutor Tullides era un catalán que arrastraba aínda as erres cando falaba español e José María tiña un acento indeterminado, mistura de línguas do Caribe e dos anos fóra da península.

— A cidade medrou moito — comentou finalmente José María para rachar o xeo, mentres deslizaba lixeiramente as cortiñas da súa fiestra—. Hai moitas edificacións que non recoñezo.

— Si — confirmou o outro—, o progreso que avanza sen remédio.

— Xa vexo — dixo José María buscando-lle a fuxidía ollada—. Novos coches, novas avenidas, novos sítios.

— E agora grazas a vostede — dixo Tullides cun falso sorriso — teremos novos xeitos de manexar a información.

— Veremos — dixo de maneira moi reservada José María. Tamén sorría pero dun xeito mais amplo, amosando uns dentes perfectos sobre o seu rosto moreo polo sol.

Mália o tráfico, chegaron nuns vinte minutos ao seu destiño: o Hotel Espedia, unha das novas edificacións que comezaban a se albiscar sobre este Madrid moderno e imperial e que coas súas vintecinco prantas de altura sobresaía coma unha montaña fronte á praza da Castellana. O autocoche detívo-se suavemente xusto fronte ao recibidor e antes de que os homes comezaran a se preparar para baixaren, xa tiñan un servo en uniforme abríndo-lles a porta.

— Non acougue pola súa equipaxe — díxo-lle Tullides ao baixar, ao se decatar de que non se despegaba da súa maleta —. Subirán-o decontado á súa habitación.

José María non puido evitar mirar cara riba, seguindo a impresionante silueta de formigón do edifício, de chanzos en catro alturas, para observar logo a portada barroca da súa fachada principal.

Por dentro o hotel era aínda mais impresionante que por fóra, mármore de Carrara rosado en chans e paredes, cadeiras de brazos de fino coiro, mostrador de brillante cidreira e o millor, lámpadas de cristal de Bohémia, alumeadas por bombillas eléctricas.

— Só vira luz eléctrica nalgúns edifícios públicos na Habana — comentou José María encandeado—. Nin sequera na Universidade tiñamos tal luxo.

— O município está a investir en toda a infraestrutura — non puido evitar dicir Tullides con certo orgullo—. A Empresa Goya y Hermanos, C.A. ten todas as concesións, claro está.

Achegáron-se ao mostrador, onde un par de moi eficientes empregados semellaban coñecer xa a Tullides e lle entregaron as chaves da habitación; o caribeño alegrou-se de que tamén tiveran instalada unha desas raras invencións, chamado elevador, porque a habitación estaba no derradeiro piso.

Resultou que a habitación comprendía todo o piso, un espazo mais grande cá pequena casa onde vivía José María na Habana, decorado coas mais exquisitas pinturas e mobles; o home muchou coidando que todo aquilo era extravagante de mais para un simples científico coma el, pero non dixo ren.

— Ten todas as comodidades — dixo de súpeto Tullides, que se amosaba pouco impresionado, como se estivera moitas veces antes alí—. A habitación principal con baño incluído, dous cuartos, unha biblioteca, unha sá de estar, que pode usar coma salón de fumadores, e dende logo, o balcón cara á praza que ten unhas vistas formidábeis, pode ver practicamente todo Madrid dende aquí.

— É moito mais do que solicitara cando pedín un sítio tranquilo para traballar — comentou José María en voz baixa—. E nombergantes…

— Non gosta do sítio? — preguntou daquela Tullides alarmado—. Tiña algunha outra condición?

— Non, non é iso… o lugar é… magnifico — dixo o hóspede, acougándo-o cun aceno—. É que coidei que ía ter acceso a unha conexión cunha máquina cabalística automática.

— Oh Deus! Claro — exclamou o seu interlocutor palmeando a fronte—. Como puiden esquecer? Si, si, témo-la no estudo, veña, veña, pase por aquí.

O homiño correu un dos panéis que facía de parede, e aí estaban entre a biblioteca e a sá de estar. A enorme máquina ocupaba practicamente toda a parede do fondo, coma un enorme e sinistro órgano dunha igrexa medieval.

— Non só ten vosté unha conexión — dixo Tullides orgulloso— , seno que lle instalamos unha máquina completamente nova! Acabada de saír das xudarías. Os discos da interface están tamén ao seu dispór.

— Oh, que ben — dixo José María achegándo-se á máquina—, pero en realidade só necesito a conexión… verá, trouxen o meu própio terminal portátil. E non necesito os discos para traballar que este… modelo.

— Unha autocabalista portátil? Sen necesidade de discos? — dixo Tullides frunxindo a face—. Non existe tal cousa.

— Claro que existe — contestou José María sorrindo—. Téñoa-a aquí mesmo, na maleta. — E dicindo isto sacou unha chave que levaba no peito, atada a unha longa cadea de prata e procedeu a abri-la.

Escoitou-se claramente un clic metálico que continuou co son inconfundíbel dunha série de engrenaxes, coma os dun reloxo, e a maleta abriu-se coma unha flor máxica, despregando os seus pétalos de metal lustrado. José Luis colleu a primeira mesa que atopou, unha antigüidade estilo Luis XVI, e perante o horror do doutor Tullides a depositou enriba. Premeu unha tecla mais, e a máquina semellou medrar organicamente, coma se os seus complicados mecanismos tiveran vida de seu. Ao rematar de facer ruídos, tiña un teclado coma dunha máquina de escribir ao fronte dunha matriz de cincuenta por cen de pequenísimos rolos circulares, enmarcada nun elegante marco de negro aceiro.

Daquela o científico abriu un lado da maleta onde gardaba unha série de pranchas de cobre perforadas con infinidade de pequenos buratos circulares, e escollendo unha, insertou-na coidadosamente nunha fenda, que a tragou nun movemento rápido e mecánico. Segundos despois, a máquina fixo un zumbido de engranaxes movéndo-se e unha panca ao seu lado dereito ergueu-se facendo un són de campá de bicicleta.

— Voilà! — exclamou o científico ao rematar—. Agora só preciso o cable da outra máquina e, claro está, o contrasinal de acceso. — E sen lle preguntar ren mais a Tullides quitou a cartola e procedeu a se agachar detrás da máquina grande cun pequeno xogo de ferramentas que sacara coma por arte de máxia do seu abrigo.

— Ah, aquí está — dixo collendo un mazo de grosos cables que saía da parede. Usando as súas ferramentas desconectou-nos dunha máquina e conectou-nos na noutra.

A máquina portátil fixo un chasquido coma aceptando a conexión e deseguida os roliños da matriz comezaron a xirar rapidamente até que formaron as palabras.

«Acceso correcto»

«Usuário?»

José María achegou-se ao teclado e escribiu o seu nome, todo seguido, sen espazos entre nomes e apelidos. Os roliños volveron xirar e a cambiar.

«Contrasinal?», apareceu claramente fronte aos rolos.

— E ben? — preguntou daquela a Tullides—. Se é tan amábel…

Tullides non saía do seu abráio, xamáis nin sequera imaxinara que fose posíbel unha interface coma aquela, por texto, pero nun acto reflexo sacou o sobre selado que levaba na chaqueta e sen dicir unha palabra entregou-no a José María.

— Moitas grazas — dixo este sen mira-lo mentres o abría—. Ah, xa vexo, un típico código alfanumérico de dezaséis caracteres. — E botándo-lle unha segunda ollada, rachou o papel en anaquiños.

— Pero… — comezou a dicir Tullides en sinal de protesta—. Coidei que ía crear un disco de acceso de seu…

— Non acougue, home — díxo-lle José María dándo-lle unha palmadiña no ombro—. Xa o memoricei… Xa sabe, é mellor manter a seguridade. Como pode ver non preciso un deses enfolicados discos perforados para me comunicar. — E dicindo iso, escribiu o contrasinal naquel teclado mais rápido do que Tullides podía segui-lo.

Uns segundos despois a máquina contestaba:

«Conectada»

— Ben, coma ve, todo está en orde — dixo sinalando as brillantes letras de prata.

— Non acredito — dixo Tullides abraiado, sacando os lentes e limpándo-os cun pano—. Unha interface directa por texto nunha máquina cabalista deste tamaño!

— É só un prototipo — contestou José María observando a pequena terminal con certo orgullo—. Levou-me tres anos facer as engrenaxes por min mesmo e só funcionou despois de interminábeis probas. A ideia do teclado xurdiu precisamente porque o proceso de perforar e crear os discos coa información pertinente fíxo-se lento de mais e enfolicado para min. Eu mesmo o fixen a partir das pezas dunha máquina de escribir.

— Xa vexo — dixo Tullides cun aceno.

— Agora se me desculpa — dixo o caribeño—, teño ganas de me duchar nese marabilloso baño que vostedes deben ter aquí, tomar un café con leite e algún refresco e poñer-me a traballar.

— Non hai problema — dixo Tullides nun suspiro—, pero non nos reuniremos co Município até o luns… e hoxe é venres.

— Con mais razón — dixo o home—. Teño pouco tempo para preparar a miña demostración.

— Si, entendo… daquela o deixo cos seus asuntos. — Dubidou antes de engadir—: Todos os gastos están cubertos polo Município, se precisa algún efectivo só solicíte-o en recepción.

— Non-o creo, pero moitas grazas. Que teña unha boa fin de semana, doutor Tullides.

— Igualmente. — E déron-se a man para se despediren.

O doutor Tullides deixou a habitación completamente axurrado; aquilo era totalmente revolucionário, dende todos os puntos de vista. Aí estaba el, o secretário da maior institución científica do Império, portador de dúcias de certificados e títulos, membro dos Catrocentos, e semellara un completo analfabeto á beira daquel home. José María Carbenejas tiña a sona de ser o científico mais brillante do planeta, e hoxe amosára-o. A Secretaría de Facendas Imperiais estaría encantada de ter unha autocábala cunha interface por teclado coma aquela, por non dicir tamén a Secretaría de Acción Remota e os seus proxectos sobre o uso da moderna telentrópica e el persoalmente, que tiña os seus dobróns postos na Bolsa, devecía por aquela demostración. Unha interface textual, sen discos perforados? Simplemente incríbel!

Sen se decatar, enfocado nos seus pensamentos, case tropeza co alguacil que estaba no corredor. O oficial cadrou-se formalmente.

— Cal é o seu nome, alguacil? — preguntou de súpeto.

— Salamanca señor, Joannes Salamanca, alguacil de primeiro grao, ás súas ordes.

Tullides mirou-no de reollo, era un rapaz novo, vintetantos, un recén graduado da académia polo xeito tan meticuloso no que levaba o uniforme, a coiraza de coiro e o chapeu de ala ancha con plumas. Loiro, brillantes ollos azuis, de amplas costas e alto, moi alto, se cadra de mais para un típico español, pero el sabía que eses días o Corpo estaba cheio de recrutas chegados de todas partes de Europa, fillos de inmigrantes que fuxían do catolicismo anglicán. Polo menos o Município enviára-lle unha escolta.

— Escoite-me moi ben, alguacil — díxo-lle escollendo as súas palabras—. Non lle quite os ollos de enriba ao noso hóspede. Non é un prisioneiro, claro está, pode saír e querer dar unha volta por Madrid… ou o que se lle ocurra, pero non-o deixe só nunca, comprendeu?

— Si, señor — contestou o mozo o mais formalmente que puido.

— É un estranxeiro que ven das Colúmbias — seguiu decindo Tullides coma se non-o escoitara — e non coñece as dificultades da grande cidade, así que estea ao tanto. Estará con el até para cagar até o lúns pola mañán cando virei busca-lo para ir ao município. — Volveu repetir—: Está claro?

— Coma a auga, señor, confíe en min, señor.

O elevador chegou neste intre, para alívio de Joannes.

— Calquera dúbida que teña — rematou dicindo Tullides—, contacte coa recepción do hotel… Eles saben onde localizar-me. Boas tardes, oficial.

O novo alguacil despediu-se do homiño cun toque do chapeu; ía ser unha longa fin de semana, mais longa e activa do que nunca esperaría.

* * *

Ao redor das tres do serán, despois de traballar nas súas notas e na máquina durante mais de tres horas, José María decatou-se de que non comera ren dende o almorzo que lle deran no tren, antes de chegar a Madrid. Non era bó para a produtividade.

Púxo-se a chaqueta e a cartola e saíu ao corredor; había un home aí, sentado dereitiño nunha cadeira que semellaba deminuta en comparación á súa corpuléncia. Saudou-no cun aceno e, apretando o botón do elevador, esperou a que este chegara. O outro ergueu-se atrás del e entrou tamén ao elevador; só entón decatou-se de que levaba un uniforme militar, peto, ampla capa e chapeu. O aceiro toledán da súa espada relucía con estraños brillos na súa man dereita.

— Desculpe — volveu-se finalmente a lle preguntar despois dun minuto de incómodo silenzo—. Está vostede a me seguir?

— Alguacil Joannes Salamanca, ao seu servizo — contestou o mozo seriamente cun aceno—. Teño ordes de o acompañar a onde vosté vaia, señor.

— Ah, entendo…

O ascensor tocou fondo cun lixeiro movemento dos amortecedores e saíron á entrada do hotel. José María comezou a se dirixir cara a recepción, pero entón parou, dubidando, e volveu-se de novo cara Joannes.

— Sabe dalgún sítio decente para comer, alguacil? — preguntou—. Verá, hai moito tempo que non tomo verdadeira comida española e a verdade, estes… fascinantes restaurantes do hotel non me chaman moito a atención.

— Dende logo, señor — contestou o oficial pensando que xa tiña un fame de lobo—. Coñezo ún ou dous…

— Pois que non se fale mais — dixo José María moi resolto dirixíndo-se á saída.

— Ehem… coido que imos precisar un vehículo — comentou Joannes dirixíndo-se á recepción—. Este non é precisamente un barrio populacheiro. Pedirei as chaves.

Colleron un coche, un Urella monocilíndrico co símbolo dos alguacís nas súas portas que estaba aparcado na zona de xardíns. Non era un vehículo tan luxoso coma aquel no que chegara pero si moito mais práctico, con portas que se abrían cara atrás e un teito de tela que se podía pregar. José María sentou no asento do copiloto perante a perplexidade de Joannes, quen acendeu o vehículo despois de vários intentos co motor de arranque.

— Estaremos aí en dez minutos — comentou o novo oficial, mentres lle custaba meter a segunda.

— Non hai présa — dixo José María observando agora con mais detalle o tráfico que os rodeaba, os edifícios e mesmo até os peóns que se apiñoaban nunha esquina ou outra. A Avenida da Castellana vía-se practicamente nova, con castiñeiros acabados de plantar e pequenos plataneiros a dereita e esquerda. Axiña deixaron ao lonxe a enorme silueta do hotel.

— Está-se a planear toda unha remodelación urbá para esta parte da cidade — comentou-lle Joannes observando a curiosidade do home—. Ministérios e edifícios públicos principalmente.

O alguacil virou rudamente o coche cara á súa dereita, meténdo-se por unha rúa moito mais estreita, perante os insultos dun ou dous choferes que circulaban en senso contrário. Aínda deu un par de xiros mais antes de chegar a un bárrio tranquilo, de casas de teitos baixos e tellas vermellas que lle lembraban a José María a súa cidade de orixe: o novo alguacil aparcou como puido o coche nun calellón lateral e camiñaron unha rúa mais antes de chegaren. O mesón resultou ser un vello local de columnas e teitos comestos, chan de lousas desgastadas e catro ou cinco longas mesas, onde aínda algúns comensáis comían a esa hora. A Joannes, que xa estaba mareado coa fame, arrecendía-lle a glória.

— Que vai ser? — preguntou o taberneiro con cara de interromper a súa sesta.

— Fío das súas recomendacións, alguacil — dixo José María observando a Joannes—. Eu convido, e seguramente sabe mellor ca min o que está bó aquí.

O rapaz dubidou uns segundos, pero o bandullo renxéndo-lle fíxo-lle decedir decontado.

— Tráianos un ollomol para dous, con patacas asadas — dixo—. E de entremeio algo de queixo de cabra, xamón fritido con manteiga… e unha botella do tinto da casa.

— Excelente opción — dixo o científico—. Hai séculos que non probo o queixo de cabra…

O mesoneiro desapareceu por un oco que semellaba unha cova atrás do mostrador e volveu case decontado co queixo, o xamón, a botella de viño e mais dous vasos, que depositou na mesa sen moito miramento. O xamón viña ademais acompañado dunha cesta de pan de centeo.

Durante un par de minutos, os dous homes entretéron-se collendo pan e entreméios; José María semellaba gozar particularmente co queixo.

— Levas moito tempo no Corpo? — preguntou de súpeto o científico servendo o viño.

— Entrei na académia hai coma un ano e déron-me a miña placa este verán… — contestou Joannes un pouco avergoñado de recoñecer que era un novato.

— Teño entendido que é unha das mellores institucións dependentes do Ministério de Xustiza — comentou José María probando agora o xamón—. Gósta-lle?

— Moi cedo para dicir… — Joannes non sabía como explicar que calquera cousa era mellor que pastar vacas día e noite.

Chegou o mesoneiro co ollomol, que cheiraba coma debía ser. Pediron outra botella de viño.

— Desculpe a pregunta — díxo-lle Joannes—. Vostede non é de por aquí.

— Dí-lo polo meu sotaque? — sorriu o científico—. Non, aínda que meus pais o son, ben, polo menos son peninsulares. Pasei os últimos sete años na illa de Cuba.

— E podo preguntar facendo o que? — O alguacil atacou o ollomol con folgura.

— Complicado… digamos que… traballo en teorías matemáticas e as súas aplicacións prácticas e deseño máquinas baseadas nelas. Son o que poderías chamar un científico.

Joannes decidiu que non quería saber ren de máquinas e teorías das que non ía entender ren, pero pola súa educación dixo:

— Moi interesante.

Joannes pediu torta catalá de sobremesa e o caribeño simplemente un prato de froitas, que resultaron ser amorodos e framboesas da tempada, e café negro. Remataron a comida cun par de vasos de augardente de herbas.

Daquela Joannes decidiu que era o instante preciso para ir ao baño a lavar a face e soltar algúns gases que lle incomodaban e que por educación ao hóspede non soltara na mesa. Sería cousa dun par de minutos.

Cando volveu, a mesa estaba baleira.

— Mesoneiro, o que pasou co meu acompañante? — preguntou sentándo-se de novo e observando que a mesa estaba limpa, con unicamente a botella de viño e mais un vaso semibaleiro sobre ela.

O mesoneiro non contestou ren, coma se non-o escoitara. Joannes volveu a preguntar, esta vez erguendo a voz por riba dos poucos comensais que había. Sabía que tiña unha voz forte, adestrada a base de berrar nos eidos.

— Que se viches ao meu compañeiro de mesa — berrou, aínda sen erguer a ollada endurecida da mesa.

— Eu non vin ren — contestou o mesoneiro volvéndo-se cara a cociña.

Un par de comensais riron con sorna; Joannes xuraría que escoitara un deles murmurar algo pero nin se volveu a mira-los. Ergueu-se da mesa, nervoso e comezando a sentir que o sangue se lle encrechaba.

— Pardiola que me vas contestar! — chimpou Joannes coma un tigre contido dirixíndo-se ao mostrador—. No nome da autoridade ordéo-cho.

Esta vez os risos do mesoneiro e dos comensáis foron escachoantes.

— Ha, ha, ha! Anda e vai para as túas barracas antes de que che dean polo cú — díxo-lle o mesoneiro entre dentes—. Xa che dixen que eu non vin a ninguén.

Joannes apreixou ao mesoneiro cos seus longos brazos, atraéndo-o con forza cara el.

— Non sei do que me fala — berrou o home—. O alguacil entrou só aquí e estivo só toda a comida.

A resposta caeu-lle coma un xarro de auga fría a Joannes, sacándo-lle dun só golpe toda a pesadez da comida e o alcohol.

— Pero o que me dis, coitadiño… — díxo-lle case trabándo-lle unha orella—. Se estivo comigo aquí todo o tempo, un home novo, tostado polo sol, cun sotaque cantareiro do carallo…

O seguinte que o mesoneiro soubo foi un sopapo que o lanzou ao outro estremo do bar, contra pratos, vasos e restos de comida; Joannes chimpou o mostrador, cunha axilidade abraiante para o seu tamaño e o volveu encarar sinalándo-o cun dedo.

— Vas-me dicir o que carallo pasa aquí.

Saiu daquela da trastenda un cociñeiro enorme, algún mouro medieval perdido na urbe, dos que semellan estar mais cómodos cunha cimitarra que cun coitelo de cociña e a un sinal do mesoneiro lanzou-se a por Joannes.

Amorteceu o golpe do xigante nas costelas o mellor que puido, perdendo o ár decontado e dobrándo-se coma un saco de patacas e case deseguido recibiu outro na face, que lle partiu o beizo; pero había que facer algo moito mais contundente ca iso para desalentar a un fillo de holandeses de dous metros de altura e cento oitenta quilos, furioso coma un touro de lídia. Ergueu-se coma un trebón e primeiro encaixou-lle unha patada ao seu contrincante e despois dúas punadas cruzadas que lle deixaron o nariz ao mouro coma unha extensión sanguenta, derrubándo-o contra a parede.

Ás súas costas, o mesoneiro volveu ao ataque, cunha porra de madeira coberta de coiro, que Joannes contivo coa man esquerda, para coa dereita lanzar unha puñada demoledora. O home perdeu vários dentes esta vez.

— E daquela vas-me dicir o que pasou co meu compañeiro? — berrou-lle de novo Joannes, colléndo-o pola camisa, os ollos vermellos da ira.

Alguén lle rachou unha botella de viño na cabeza e o derradeiro que o alguacil viu foi o chan ennegrecido de madeira aos seus pes e a sombra dun home sobre o mostrador.

* * *

 

Joannes vía pequenas flores amarelas de montaña, vacas pastando nun campo incribelmente verde e ao fondo, o pico da Maliciosa; por un instante coidou que sentía o cheiro do céspede e da serra, até que un fedor noxento o envolveu.

Ergueu-se confundido no calellón, aínda era de día e lle doía terribelmente a cabeza; estaba tirado na semiescuridade, entre bidóns de lixo e goldrachas recentes. Levou a man á cabeza e sentiu a crocada palpexante coma un ser vivo de seu, debaixo de sangue xa reseco, un pouco más aló viu a súa capa e o seu chapeu e comprobou daquela con pánico se aínda levaba a súa espada e a súa insígnia de alguacil. Os falcatruáns tiveran a boa vontade de non lle quitar ren, nin sequera a carteira cos catro pesos que levaba.

Colleu a súa capa e o chapeu cunha man, sentindo as costelas doridas e camiñou até a esquina, a revisar se recoñecía o sítio; estaba a só unha rúa do mesón. Resolto, colleu ár e camiñou de novo cara alá.

O sítio estaba pechado; non había nin un alma nos arredores. O que pasara co científico? O que podía facer agora?

Regresou ao vehículo. O Urella estaba onde o deixara, subiu-se a el sombrizo, tocándo-se a crocada mentres non deixaba de se maldicir a si mesmo, coidando que lle encomendaran coma primeira misión coidar a un home, e que o perdera. A súa carreira nos alguacís non semellaba moi prometedora.

Sacou o reloxo de peto e viu que ían ser as seis do serán; os alguacís que remataran a súa quenda estarían de seguro reunidos nunha taberna preto das barracas, bebendo as frustracións do día ou relaxándo-se nunha partida de cartas. Acendeu o Urella e arrancou cunha rexida dos pneus, forzando a caixa e o pedal de cámbio.

Coñecidas simplemente coma as barracas, eran en realidade o cuartel xeral dos alguacís recén graduados, e dispuñan de vestiários, durmitórios e mesmo unha armería; aqueles que non podían pagar un millor cuarto onde viviren, é dicir dos que aínda non entraran no círculo vicioso do trato de servizos, durmían algunhas veces compartindo o cuarto con outro.

Pancho Santaluña era o compañeiro de cuarto de Joannes; un par de anos maior ca el, loitaran cando entraron á Académia co mesmo lixo de marchas forzadas, limpeza de ludres e berros desaforados de oficiais e chegaran a se coñecer ben durante o ano que durara o tratamento de converter campesiños en disciplinados gardiáns do orde. Era un mexicano algo baixiño, moreno e con ínfulas de literato, que emigrara das Colúmbias cando a súa família caira en desgraza económica; unha desas poucas que regresaran a España mais empobrecida do que marcharan. Non se lle ocorría unha mellor persoa para lle contar o acontecido.

Estacionou o coche sen problemas no aparcamento da barraca, despois de todo era un coche oficial, e comezou preguntando se os da quenda das oito xa saíran. Había grupos soltos aquí e alá, algúns cos seus penachos e coirazas aínda relucentes, e outros chegando, suorosos mália o fresco do outono; soubo daquela que Pancho estaba a xogar ás cartas no Manco, popular entre policías e poetas afeccionados a Cervantes e coterráneos.

— Eló que che pasou, compadre? — preguntou o seu amigo con sorna ao ve-lo entrar ao bar—. Con quen te agarraches do chongo?

Os outros tres xogadores, todos alguacís novatos, sorriron, observando de reollo o beizo rachado e o uniforme lixoso e revolto, típico de quen tivo unha rifa.

Joannes lembrou daquela que aínda que o seu amigo semellaba mais español ca el, falaba coma un crioulo, é dicir, con toda a xíria mexicana.

— Lamento interromper o seu xogo, amigo letrado — dixo nervoso dando voltas ao chapeu—, pero xurdiu un asunto de vital importáncia que precisa o seu consello.

— Non hai pedo — dixo o seu amigo mirándo-lle aos ollos e sabendo que estaba metido nalgún entorto—. Os compañeiros aquí poden continuar sen min. Imos tomar unha chela, que seica precisas.

— Millor un tequila deses dos teus — dixo Joannes dirixíndo-se a un recuncho solitário.

— Á madre! A vosa mercede bebendo tequila? — dixo Pancho ordeando dous chupiños.

Joannes apenas respirou para beber o seu, deixando que lle ardera a gorxa e se lle quencera o estómago, e entón soltou-lle todo o conto dunha, dende a comisión do tenente até os acontecementos no mesón.

— Non me chingues! — dixo o mexicano levando a mano ao queixo pensativo — E non se te ocorreu pensar que se cadra o home regresou ao hotel? Fuches mirar?

— Pois non — dixo Joannes torcendo a face—, pero dubído-o. Sen coche? É estranxeiro, cubano ou algo así, ven dalá das Colúmbias coma ti.

— Non confunda enchiladas con chilaquiles, compadre — sinalou-lle o seu compañeiro erguendo o dedo índice—. Cuba é unha illa e México un país enorme, o único que teñen en común é a língua de Cervantes e ao rei Fernando. Eu digo que puido coller un taxi… esa xente de ciéncia éche ben rara…

— Pois imos para alá decontado — dixo Joannes erguéndo-se.

— Xa me metiches no teu entorto — muchou Pancho—. En fin, imos.

Foron ao hotel collendo de novo o Urella, con mais présas ca antes; os de recepción miráron-o con expresión de horror cando pediu a chave da habitación, observando con noxo a súa fasquía, pero non lle dixeron ren ao ve-lo acompañado por outro alguacil.

— Vaia sítio que lle deron ao coitado — comentou o seu amigo mentres subían ao elevador. Joannes mudo e tétrico coma unha tumba.

A habitación estaba completamente baleira, as maletas de Carbenejas aínda estaban por abrir e a cama xamáis se usara. O único sinal que ficaba de que houbera alguén alí era o montón de papéis cheos de números e garabatos fronte a unha máquina, estraña coma algo que nunca viran os dous alguacís antes.

Non había ninguén alí. Ninguén.

— Ai, amigo — suspirou Pancho sentándo-se ao bordo da acolchada cama—. Comenzo a pensar que isto está fodido.

* * *

Joannes e Pancho non levaban nin vinte minutos na habitación cando as campaíñas de recepción soaron.

— E agora o que? — dixo Joannes nervoso.

— Será mellor que baixemos a ver o que pasa — dixo Pancho deitado na suntuosa cama, estirando os dedos sen as botas postas.

O mesmo eficiente e pomposo empregado que lles dera as chaves entregou-lles un sobre pechado; o selo de Correos e Telégrafos de España e o nome de Joannes Salamanca nel.

— Ben compadre — dixo Pancho debecido —. Ao que espera? Ábra-o pois…

Camiñaron cara a enorme sá de estar que había nunha beira da recepción, chea de cómodas cadeiras de brazos e lampariñas tipo Tiffany; estaba case baleira, con só un par de comensais fumando puros e lendo a prensa. Aí sentaron nun escurecido recuncho.

«Se quere volver ver ao doutor Carbenejas, traia máquina. Hoxe 20:00 horas».

Era o único que dicía o telegrama e daba un enderezo que estaba no barrio xudeu.

— Ah, cabrón! — exclamou Pancho que lera en voz baixa a misiva—. Iso soa coma una ameaza… E de que carallo de máquina fala?

Joannes pensou furioso; a única máquina que se lle ocorría e que pertencía ao científico era a que estaba na habitación. Decidido, subiron de novo ao cuarto.

— Non teño que che dicir — díxo-lle o seu amigo no ascensor — que semella unha trampa; non hai ningunha garantía de que che dean ao doutorciño san e salvo. — Tragou cuspe.

— Sei-no — murmurou rabexando Joannes—, pero temos alternativa…? Se regreso con este problema ao tenente, a miña carreira cos alguacís está rematada, kaput.

Foron directamente á habitación onde estaban as dúas máquinas cabalísticas, unha enorme, chantada á parede, e outra moito mais pequena, colocada sobre unha mesa.

— Debe ser esta — dixo Joannes observando o mecanismo con atención—. Carallo, e como movemos esta cousa?

— O primeiro será desconecta-la dese cabo que sae da parede — dixo Pancho—. E mira, compadre… iso semella a maleta onde a traía… debe entrar aí dalgún xeito.

Os dous alguacís puxéron-se mans á obra; non andaban moi listos niso de manexar ferramentas pero llas amañaron para desconectar o cabo. Tardaron uns bos dez minutos en descubrir como a máquina se retraía a si mesma, premendo teclas aquí e alá, facendo un e mil ruídos de engrenaxes, até que o seu teclado e sus rolos circulares semellaron desaparecer nunha masa de pulido aceiro negro. Despois colocáron-lle a tapa enriba e esta pechou-se cun ruído metálico. Colleron tamén todas as placas metálicas perforadas que atoparon.

— Pois mira — comentou Pancho orgulloso das habilidades agochas—. Mesmo ten unhas fermosas rodiñas para transporta-la.

Joannes murmurou algo inintelixíbel que soaba coma unha longa palabrota en holandés e depositou a máquina-maleta no chan.

— Non tes que me acompañar — díxo-lle ao seu compañeiro.

— No mames, güey — respondeu Pancho revisando a sua espada—. Agora que me metiches neste entorto teu, sigo até o final, que hora é?

— Van ser as sete — contestou Joannes observando o reloxo de pulso, regalo de graduación de seu pai—. Temos tempo de sobra, pero imos xa, non estou seguro de que o coche pase por eses calellóns das xudarías.

Saíron do hotel tan sombrizos coma chegaran, colleron de novo o Urella e dirixíron-se á xudaría vella, na ribeira do Manzanares e cara Lavapés, onde o barrio xudeu pobre compartía fronteiras co mercado, agora baleiro de catanitas e filipinos, casteláns e árabes, naquela amalgama de razas e credos que era o centro de Madrid.

Tiveron que deixar o coche nun dos calellóns laterais preto da ronda de Toledo e continuar a pe poas estreitas rúas da xudaría. Joannes coñecía-a mellor ca Pancho porque fixera algunhas rondas antes por aí e o consideraba un sítio misterioso e perigoso. Ainda que os xudeus tendían a resolver os asuntos de seu, o barrio era coñecido tamén por agochar toda caste de criminosos. Era venres pola noite e por ser mañá de Sabat moitos sítios, bares e lugares de comida kosher xa estaban pechados, pero iso favorecía os seus plans de pasar desapercibidos. As rúas á penas estaban alumeadas polos poucos faros de gas que a alcaldía puxera e a noite xa era pechada e fría.

O enderezo resultou ser unha casa aleixada cuxa porta principal semellaba que nunca fora usada e con fiestras tapadas por taboleiros podres, así que tiveron que a rodear á procura da entrada da servidume.

— Millor que fiques fóra — díxo-lle Joannes ao mexicano poñendo face de que esta vez non aceptaba argumentos—. Se non saio en quince minutos, non entres por min, vai directamente a informar ao tenente.

Pancho mirou-no con esa ollada sombriza e resignada que ás veces ten a xente que ven das Colúmbias e asentiu cun lixeiro movemento de cabeza. Joannes petou á porta, toc, toc!, agardou uns segundos e a empurrou ao non responder ninguén, atopándo-a aberta. Había un longo corredor, negro coma unha cova de lobo e outra porta ao fondo, onde unha fenda de luz amosaba que había alguén dentro.

Había un home sentado a unha beira da mesa na pequena habitación á penas alumeada por unha vela; levaba un chapeu de ala ancha que non permitía ver as súas faccións entre os claroscuros e ía completamente vestido de preto.

— Aquí está o que me pediron — dixo Joannes depositando a maleta sobre a mesa—. Onde está o doutor?

O home observou o obxecto sobre a mesa e entón fixo un sinal coa man esquerda, coma indicando que esperara; ás súas costas, de entre as sombras, escoitou-se o ruído das palmelas dunha porta e apareceron outros dous homes: ún deles era José María Carbenejas, o rosto moreno agora pálido coma un morto, o outro era un mulato case tan alto como Joannes, vestido tamén de profundo negro pero sen chapeu, cun rosto curtido por unha e mil batallas, os ollos brillantes coma os dunha cobra por chimpar.

— Ábra-a — ordeou o mulato empurrando de mala maneira a Carbenejas.

O doutor non dixo ren e con mans tremorosas procedeu a sacar unha pequena chave que levaba atada a unha cadea de prata. Abriu sen chistar a máquina.

— Está todo correcto — dixo observando o mecanismo por riba.

Joannes esperou ese momento para sacar o seu aceiro toledano e dicir no seu ton mais autoritário:

— Por Deus, o Império e o Rei insto-vos a vos entregar! — E apuntou co seu sabre cara a cabeza do home sentado.

Esta vez os dous homes de negro escacharon a rir.

— Ha ha ha ha ha, o novato ten güevos — dixo o sicário que estaba en pe, sacando ao mesmo tempo un pistolón do colexo—. Realmente coidas que tes algunha oportunidade con esa espadiña? Ha ha ha, pódo-che asegurar que antes de que che movas unha polgada, meterei-te dous enormes buratos nese enorme corpo teu.

Joannes ficou de pedra, observando como o home o apuntaba cunha frialdade que denotaba que era moi bó co revólver; era un arma grande, probabelmente de calibre corenta e cinco e a esa distáncia era branco seguro. O outro home ergueu-se, aínda bufando o mal chiste, pechou a maleta e collendo a máquina deu-se a volta para abandoar a habitación; ao pasar canda o pistoleiro díxo-lle algo no oído.

— Nada de sangue — dixo decontado Carbenejas—. Prometéron-me nada de sangue, deixen ir ao rapaz.

O mulato non lle sacaba os ollos de enriba a Joannes, os ollos coma dúas pequenas fendas de carbón, a pistola apuntando ao peito sen lle tremer o pulso; durante un longo segundo Joannes coidou que ía disparar o arma e agardando o tiro mortal pechou os ollos. Escoitou-se a porta ao pechar con forza. O novo alguacil abriu os ollos e atopou-se só na habitación.

Sentiu que lle tremían as pernas e tivo que se encostar sobre a mesa para evitar caer. Mareado e con náuseas, o corazón latexaba coma se fora saír do peito, a cabeza lle daba voltas. Finalmente deu tres grandes suspiros e ergueu-se dirixíndo-se ás sombras onde supuña que estaba a porta de atrás. Estaba pechada por fóra e despois dun par de frustrados intentos por derruba-la, decidiu saír por onde entrara.

Afóra, no médio da brisa fresca da noite, agardába-o o devecido Pancho, agocho nun recuncho. Ao ver a face de susto e morte de Joannes non lle dixo ren, simplemente colleu-no por un brazo cunha interrogante nos ollos.

— Estou mais fodido ca antes — dixo Joannes cunha voceciña—. Agora perdín ao inventor e á máquina.

* * *

José María Carbenejas sentiu como a luz da habitación cegába-o momentaneamente cando lle quitaron a capucha; subíran-o a un vehículo en canto saíra das xudarías, atáran-lle as mans, taparan-lle rudamente a cabeza e despois dun tempo que non soubo medir, baixáran-o nalgures e entre empurrón e empurrón, guiado a unha habitación.

O home que o secuestrara, un moreno alto, estaba alí, sorrindo coma se todo o asunto se tratara dunha mala broma e en calquera intre foran revelar a trama.

— Quere comer algo, doutor? — preguntou-lle cinicamente, mentres cun enorme coitelo de caza curtaba un anaco de queixo e pan.

Carbenejas negou coa cabeza, aínda con náuseas, non sabía se pola brusca viaxe ou o choque de se atopar nas mans dunha delincuéncia organizada. O cuarto era amplo e estaba ben alumeado por lámpadas de gas, nada semellante ao último onde estivera e el estaba sentado nun grande sofá de coiro repuxado canda outras tres cadeiras altas de boa madeira de caoba, cunha mesa ao fondo chea de froita, comida e unha xerra de auga. Fixou-se entón en que a súa máquina autocabalista portátil estaba sobre un escritório, xunto á parede, e que tiña xa un longo cabo conectado a ela.

Uns minutos despois entrou o segundo home que vira, ao que consideraba o líder de toda esta ultraxe.

— Vexo que xa está vosté moito mais cómodo… — dixo o home cun aceno de aprobación—. Espero que xa se lle pasara o susto. — Fixo unha pausa sentando fronte del—. Como verá non temos ningunha intención de lle facer dano… nin de destruír a sua máquina.

Carbenejas non dixo ren.

— De feito, é todo o contrário — dixo o home cruzando elegantemente as pernas—. Queremos usar a súa máquina… digamos, para una causa millor.

— Non entendo para que me queren — dixo Carbenejas suspirando—, nin que uso lle poden dar a unha máquina experimental.

— É curioso ver como sempre os xénios subestiman os alcances políticos das súas creacións — dixo o home sacándo-se entón o chapeu de ala alta. O seu rosto era longo e afiado, cun narís aquilino e uns ollos azuis coma o Caribe. Era o rosto dunha persoa acostumada á boa vida—. Ten algunha ideia do que o Império pode facer con máquinas coma a súa? Unha autocabalista cunha interface textual, sen discos perforados, que permitirá acceso á información coma nunca antes aconteceu na história. — Esta vez a pausa foi moito mais poética, mentres movía a man dereita nun aceno de amplitude—. As consecuéncias son inimaxinábeis até para nós, pero unha cousa é certa… o Império as súas institucións seguirán-se a perpetuar por séculos.

— Nós? Quen son vostedes? — foi todo o que preguntou o científico.

O home deu un longo suspiro antes de contestar.

— Digamos que somos un grupo de persoas cunha visión revolucionáría; coa visión dunha Colúmbia ceibe das poutas do Império, ou dun mundo sen emperador, rexido por normas mais democráticas. Catro séculos de Império foron mais ca abondo.

— Son vostedes anarcolistas — concluíu o científico nunha frase.

— Ouh, por favor — dixo o home cun aceno de noxo —. Non nos describa con esa palabra, somos mais ben uns liberadores… Vostede naceu na província de Venezuela, nonsí? E pasou parte da súa vida en Cuba… Non lle agradaría ver a independéncia nesa parte do mundo?

— Independéncia de quen? — replicou Carbenejas—. Eu entendo pouco de política, o meu traballo ten mais que ver coa funcionalidade práctica de algoritmos matemáticos…

— Ah, non me intente confundir con esa xíria pseudocientífica — dixo o seu interlocutor—. Sabe tan ben coma min que as súas teorías teñen implicacións militares.

— Non sei…

— Que tal se simplemente probamos esa marabillosa máquina súa e saímos de dúbidas? — dixo entón—. Aí a ten, xa conectada á rede, pode consultar o que desexe. Se non me engano, xa ten ademais un contrasinal de seu.

Carbenejas mirou-no abraiado. Como sabía ese home o que fixera na habitación do hotel? Obviamente, se o secuestraran, era porque tamén tiñan controlados os movementos do doutor Tullides. Intuíu que en todo aquel asunto había una conspiración que ía alén das súas investigacións persoais. Dubidou, pero ao cabo sentou fronte a máquina e perante os ollos curiosos do home activou o seu interface por teclado, introduciu o seu nome e o contrasinal que memorizara e procedeu a realizar as preguntas que o seu secuestrador lle pedía coa esperanza de saír daquel desagradábel sarillo.

* * *

O sarxento Francisco Ondovilla era un home que aos seus mais de sesenta anos aínda mantíña-se rufo e lúcido coma unha boa mula, delgado, non moi lanzal e cos poucos pelos que lle ficaban peiteados cara atrás, cunha desas olladas onde os ollos negros semellan dous chamizos de carbón ardendo; fora ún dos encargados do adestramento dos cadetes durante aquel ano duro e era un veterán que servira en México, Marrocos, Filipinas, Cuba e líder na loita de canto crime organizado houbera en Madrid e arredores. Con mais de corenta anos no corpo de alguacís, non se daba retirado e dicía-se que nunca optara por postos de oficial porque lle gostaba estar na rúa no médio da xente e repartir hóstias de cando en cando, todo no ben da xustiza do rei.

E neses intres Joannes Salamanca e mais Pancho Santaluña tíñan-o fronte a eles, calado e mastigando aquel fedorento tabaco que tanto lle gustaba cuspir por todas partes. A súa ollada era de poucos amigos.

— Así que me estades a dicir — comezou a dicir acougadamente sen deixar de mastigar o tabaco —, par de aparvados, que fóchedes a unha xuntanza cun presunto secuestrador nun dos barrios mais perigosos da cidade armados unicamente coas vosas toledanas.

Joannes tragou cuspe antes de dicir:

— Afirmativo — dixo cunha sombra da súa voz.

— O que dis, Salamanca? Non te escoito — insistiu o sarxento.

— Que efectivamente, fomos tan parvos coma para irmos armados só coas toledanas.

— Ah.

O home ergueu-se da cadeira e dirixiu-se á fiestra; estaba a chover e a rúa empedrada brillaba baixo a luz das farolas. Serían contra as doce da noite e estaban na casa do sarxento, pois era o único no que se atreveran a confiar todo o sarillo.

— O doutor Tullides irá buscar ao cubano o lúns pola mañá, se mal non me lembro?

— Si — confirmou Joannes, dando voltas ao chapeu nas mans—. Supón-se que se Carbenejas saía do hotel, non debía quitar-lle ollo de enriba.

— O que evidentemente non fixeches — cavilou o vello en sinal de reproche—. En fin, polo menos temos até o lúns para atopar ao home e á súa bendita máquina cabalística.

Os dous amigos trocaron unha ollada; polo menos iso sinificaba que o sarxento non-os ía denunciar directamente ao tenente.

— Isto está por riba dos meus galóns — dixo finalmente—, pero sei dalguén que nos pode axudar… Se facemos isto Joannes, ficarás en débeda con este home o resto da túa vida… Pode que algún día che pida facer algo que non te agrade. Entendes o que quero dicir?

Joannes asentiu.

— Poñámo-nos daquela en camiño — dixo o sarxento xuntando as mans con forza—. Pero antes, deixáde-me colabourar con algo mais, par de coitadiños.

Abriu con chave un enorme caixón que estaba ao fondo do cuarto: dentro, sobre un fondo forrado de veludo vermello había armas de toda caste; o vello tiña un arseal de seu, dende curvados coitelos até pesados trabucos de infantaría. Colleu un revólver enorme de tres canóns e o deu a Joannes.

— É ún dos novos Villegas 450, aínda non saíu ao mercado — dixo o veterán revisando o cilindro—. Calibre corenta e cinco, sete balas. Nunca o usei porque me temo que o retroceso me tiraría ao chan coma un mosquito… Nombergantes, un home do teu tamaño poderá manexa-lo.

Joannes sopesou o arma, sorrindo coma un neno cun xoguete novo.

— Leva coidado con ese anaco de artelaría — advertiu-lle o vello alguacil—. É un revólver de acción dobre, o que sinifica que non necesitas amartelar antes de disparar, senón que o mesmo can ao ser premido monta o martelo. Dispara e soa coma un canón.

— Ti e mais eu — dixo sinalando a Pancho — levaremos un par de bos trabucos Le Gobb.

— Chatinas? — dixo Pancho, usando o sobrenome polo que coñecía esas armas curtas de grande calibre, capaces de detér dun impacto enxeños mecánicos.

«Pola Virxe de Guadalupe», pensou ao coller o arma. «Se imos tan armados é que o vello soldado agarda problemas sérios».

O sarxento rematou repartindo as municións e cargando extras nun saco.

— En marcha — dixo poñendo-se un chuvasqueiro e calándo-se o seu vello chapeu—. Coido que será mellor que vaiamos no meu coche, aínda que estea a chover, polo menos non ten o símbolo da alcaldía estampado nunha beira.

Sairon ao garaxe teitado pola porta da cociña; aí, no médio de todo tipo de fuchicos, coberto cunha lona enlixada, estaba o automotor mais vello que Joannes vira na súa vida. Nin sequera na serra nos seus tempos de mozo pastando vacas vira algo coma aquilo; era grande e aparatoso coma un camión pero tiña só catro postos atrás dunha enorme máquina de hulla, case tan grande coma a dun vello tren de vapor. Debía de levar ún dos primeiros motores Écija que se construíran.

— Pancho — dixo o vello rebuscando no cofre que facía de maleteiro —, necesito que me fagas o favor de acender o motor de arranque. — E entón colleu a enorme chave en forma de S—. Hai tempo que non-o acendo e xa vou moi vello para este sarillo.

O mexicano colleu a chave resignado, colocou-na fronte a máquina, xusto por baixo do radiador e comezou a xirar con forza a manivela. O sarxento púxo-se ao volante e lle deu algo de pedal; despois dun par de minutos, con Pancho transpirando, arrincou no médio dunha nube negra e sóns entrecurtados.

— Non estaba moi seguro de que tivese hulla abondo — dixo o sarxento dándo-lle uns golpeciños ao medidor do tanque.

Pancho abriu os enormes portóns de madeira do garaxe e no médio dunha poallada desas que non mollan pero empapan saíron á noite fría dun Madrid sórdido e escuro. Caláron-se as súas capas e chapeus; o coche non tiña nin sequera lona para cobri-los.

A aquelas horas da noche, a unha e vinte da madrugada segundo o reloxo de Joannes, Madrid semellaba outra cidade, desaparecida entre os claroscuros das luces de gas e as rúas baleiras e sen á penas tráfico. Colleron a recén inaugurada Gran Vía, coas súas beirarrúas anchas e os seus edifícios magníficos e pomposos, moitos deles aínda en construción, e só aí, baixo a luz das farolas eléctricas de Goya y Hermanos, C.A, colocadas sistemáticamente para dar un efecto total, a escuridade semellou ceder un pouco, pero non así a saudade.

Entón o sarxento conduciu até o norde, por onde o Manzanares comezara a se converter nun sumidoiro xigantesco e nunha desas introduciu o coche na ribeira do río; minutos despois detívo-o fronte a ún dos escuros túneis de mantemento.

— Chegamos — foi todo o que dixo mentres baixaba do vehículo perante a face de abraio dos novos alguacís.

— Non me diredes, novatos, que tedes escrupos perante un pouco de merda — volveu dicir perante a dúbida dos rapaces—. Abondo merda veredes nesta vida se seguides de alguacís.

Introducíron-se polo túnel guiados por un faro de gas manual que o sarxento sacara do moi ben provisto maleteiro, no médio de cheiros indescifrábeis e ratas que fuxían da luz. Camiñaban por unha beira do túnel, pois unha canle de auga fedorenta circulaba polo médio. Despois dun rato, cando a entrada xa non se vía, o sarxento parou fronte a unha porta enferruxada e petou tres veces con forza rítmica. Tivo que repetir o proceso dúas veces mais antes de que da outra beira se escoitara o ruído metálico dunha pechadura corréndo-se e as enferruxadas palmelas soaran facendo que a Joannes se lle arrepuiñaran as carnes. Un home de face escura, mais ben unha pantasma, asomou o rosto á luz da lanterna e cunha voz aínda mais espectral, dixo:

— Ah, Paco, es ti, o que carallo che pasou a estas horas? — E observando aos outros dous alguacís engadiu—: E quen carallo son estes dous? — Esta vez o canón dobre dunha escopeta asomou entre as sombras, negro coma a morte mesma.

— Acouga, Montalbán — dixo con calma o sarxento, movendo xentilmente o arma a un lado—. Estes dous coitadiños están comigo. Non te amolaría se non fora porque o asunto é grave e requiro das túas… destrezas.

O home semellou acougar e, poñéndo-se a escopeta ao ombro, dixo:

— Poi entrade dunha vez, o cheiro é terríbel.

Pecharon a porta ás súas costas cun balbordo metálico que se escoitou con eco no estreito corredor; ao fondo podía ver-se un ben alumeado espazo e perante o abraio dos novatos alguacís había toda unha vivenda alí, quencida cun radiador de parede e pintada en tons amarelos e azuis pasteis. No canto do cheiro dos sumidoiros había un agradábel arrecendo a comida, coma de soupa con picles.

— Estes son Salamanca e Santaluña — fixo o sarxento as presentacións—. E aquí o amigo é Montalbán.

— Hai un pouco de lentellas con chourizo no pote — dixo o sombrizo home—. Se no-lo repartimos con pan, chega para todos.

Non había cadeiras, pero os catro homes sentaron ao redor dunha mesa baixa e comeron en silenzo, agradecidos pola potaxe, sobre todo Joannes que viña de lembrar que non comera ren dende o incidente na tasca e andaba xa esfameado e de mal talante. Co estómago cheio observou de reollo a Montalbán: tería uns corenta anos e a contextura dun obreiro, sen ningún risco que o fixera notório no médio dunha praza ou no palco do teatro. Sen sabe-lo, intuiu que o home era dos oficiais de intelixéncia militar que traballaban desapercibidos na rúa, sempre á caza de información.

— Pois xa me contaredes o que vos trouxo até aquí — dixo o home sacando unha botella de augardente e catro vasos.

Só entón Joannes decatou-se de que ao home lle faltaba a man dereita e que llas amañaba con habilidade só co coto.

— Non estou seguro do que acontece — comentou o sarxento, e despois contou brevemente o limiar de toda a história de Joannes.

O home bebeu o seu augardente dun grolo antes de cabexar e dicir:

— Soaría coma un simples caso de secuestro, criminosos comúns — e muchou —, se non fora porque está vencellado o Secretário da Académia de Ciéncias. Algo cheira mais podre cós sumidoiros de aí fóra.

O home ergueu-se e camiñou cara un secreter a un lado. Ao erguer a tapa revelou algo insólito naquel lugar: un aparato de telégrafos.

— Ímos-lle preguntar un poco sobre ese doutorciño cubano — dixo mentres tecleaba con habilidade o código Morse—. En fin — dixo ao rematar —, isto pode tardar un rato, será mellor que descansedes as horas que fican para o mencer… precisades forzas para mañán. — Con isto dirixiu-se a un catre que había ao fondo, tapou-se cunha grosa manta e procedeu a seguir durmindo como se ninguén o interrompera.

O sarxento mirou aos novatos, fixo un aceno cos ombros e procedeu a soprar a vela; a escuridade envolveu-nos cunha paz insonora, só interrompida polos rouquidos do home ao fondo. Joannes achegou-se a un recuncho, sentindo todo o cansanzo do mundo no corpo, os moratóns, a costra de sangue do beizo rachado, a cabeza dándo-lle voltas e preguntándo-se como carallo se metera neste sarillo. Aos cinco minutos ficou tamén durmido profundamente, soñando con verdes pastos e flores amarelas.

Espertou de súpeto ao sentir o ruído dos seus compañeiros no cuarto, mirou no seu reloxo de peto que eran as seis da mañán e preguntou-se como carallo pasaran as últimas catro horas tan axiña.

— Vaia faciana que leva, carnal! — comentou-lle Pancho ao ve-lo.

Arrecendía a café forte; ao fondo Montalbán e Ondovilla conversaban en voz baixa xa con cuncas nas mans. Pancho serveu-se unha boa cunca e deu-lle outra ao seu amigo.

— Non chegou ren aínda — dixo o home, que semellaba tan sombrizo coma a noite anterior—. Pero… mentres agardamos a información, por que non imos visitar eses amigos teus do mesón onde todo comezou? Imaxino que non terás problemas para nos guiar até alí.

— Non esquecerei ese sítio o resto da miña vida — contestou o mozo sorbendo o café quente.

Montalbán colleu un garfo dun maletín de repuxado coiro negro con fivelas de bronce, semellante ao que usan os médicos, e perante a sorpresa de Joannes, procedeu a insertar-llo cun mecanismo no seu coto.

Sairon dos sumidoiros á luz do día, que lles pareceu deslumeante despois de estaren en tan inusual vivenda.

— Váiame Deus, Paco! — exclamou Montalbán ao ver o vello autocar—. Aínda tes esta relíquia do século XIX? Carallo… un Gomeznarro 90, non te enteraches de que xa hai novos modelos? — E colocando o seu maletín negro no asento do copiloto, sentou canda el.

O vello mirou-no con malos ollos, deu-lle un golpeciño cariñoso ao capó e subiu-se sen dicir ren. Afortunadamente deixara de chover había moito e os asentos de coiro estaban xa secos, curtidos e cheos de enrugas coma o rosto do sarxento. Pancho seguiu resignado a rutina do motor de arranque e os catro partiron coma quen se dirixe a un pic-nic, no médio da brétema da mañan e o fume negro do escape.

O mesón xa estaba aberto cando chegaron; estacionaron o vello Gomeznarro á outra beira da rúa e baixaron camiñando silandeiros un ao lado do outro coma se foran unha unidade dos terzos do exército.

— Salamanca — comentou Montalbán—, fai-me o favor e non quites o chapeu. — Sorriu dun xeito sinistro—. Non quixera que o mesoneiro se perdera a sorpresa de te volver a ver.

Dentro, o balbordo sentía-se coma o dun bar pero os cheiros eran agradábeis; o sítio estaba ateigado de obreiros e vasalos que se dirixían aos seus postos burocráticos a primeira hora da mañán. Había unha andaluza boa moza axudando a server e o mesmo mesoneiro do día anterior, suoroso e ocupado cos pedidos e os berros de atención dos clientes. Joannes confirmou cun movemento de cabeza aos seus compañeiros que ese era o home.

Sentaron nunha longa mesa preto da cociña e Montalbán pediu catro almorzos completos: paniños con noces e olivas, marmelada, crema de chocolate con avelá, manteiga, aceite e tomate, óvos, hummus, xamón cocido, unha táboa de queixo e mais unha xerra enteira de café negro.

Comeron con abraiante acougo, á penas conversando entre eles, no médio do rebulir daquel sítio; ao remataren Montalbán fíxo-lle un aceno ao mesoneiro para pedir a conta e este achegou-se axiña sen sospeitar ren.

— Pois esta conta vai-na pagar o mesmo fillo de puta que che pagou onte! — berrou-lle colléndo-o de súpeto polo pescozo co garfo e estrelando-lle a cabeza contra a mesa, rachando o prato en mil anacos xunto aos restos do seu almorzo. — Non che lembras aquí do meu amigo da dereita? — Sinalou a Joannes, que se quitara o chapeu—. Pois el ten unha prominente crocada que se lembra moi ben de ti.

O mesoneiro refungou por se ceibar do garfo de ferro inútilmente; a andaluza berrou e vários comensáis achegáron-se belicosos a ver o que pasaba, pero abondou con que os alguacís amosaran os trabucos por debaixo dos abrigos para que acougaran e volveran aos seus asuntos.

— E ben? — preguntou Montalbán apretando mais o pescozo do home, que comezaba a se poñer vermello.

— Chegaron… dous homes — farfullou o mesoneiro coma puido —. Despois de falar co cubano, marcharon e me deron un dobrón de ouro para que me fixera o louco e me desfixera do alguacil.

— Como eran eses homes?

— Un semellaba un militar, un negro alto… — O mesoneiro comezou a tusir—. O outro tiña un porte elegante… un aristócrata se cadra. Non me pareceu que se levaran á forza ao outro e por ese prezo ben puiden ter a miña bocaza pechada… Xuro por Deus que non sei ren mais!

Montalbán trocou olladas con Ondovilla e despois duns segundos soltou ao home, que rodou sufocado polo chan mentres a andaluza tentaba reanima-lo no médio dos choros.

— Imos preguntar polos arredores — suxeriu Montalbán—. Se cadra algún veciño curioso ollou algo mais.

Os catro homes saíron ao unísono do mesón perante os aínda abraiados comensais, pero Salamanca regresou un minuto despois, dirixiu-se ao mesoneiro, que ainda estaba a se erguer axudado pola muller e mais un axudante de cociña, e sen ningún limiar estampou-lle unha puñada na face, parténdo-lle o narís.

— A próxima vez has-te burlar da túa puta nai! — berrou-lle sinalándo-o cun dedo, antes de lle dar as costas e sair de novo do sítio.

Afóra agardába-o pacientemente o seu amigo Pancho, que só lle dixo:

— O sarxento e mais Montalbán foron preguntar naquela beira; indicáron-me que vaiamos por onde está o calellón onde espertaches coa crocada. Atoparémo-nos en dúas horas canda o coche.

Joannes asentiu rabeco sen comentar ren; aínda que se sentía millor despois de bater no falcatruán do mesoneiro, aínda estaba moi anoxado. Foron practicamente de porta en porta amosando as súas placas de alguacil e de mala maneira preguntando a veciños e aduaneiras se viran algo, sentindo ao mesmo tempo que aquilo era inútil: ninguén lle dicía ren a un representante da lei e o orde. Regresaron ao Gomeznarro como acordaran e xa os seus outros dous compañeiros estaban aí, apoiados no coche liando uns cigarros.

— Tampouco tivemos sorte — comentou o sarxento ao ver a face dos novatos.

— Será millor que regresemos á cova — dixo Montalbán referíndo-se ao seu fogar—. É posíbel que xa teñan parte da información que pedín e dependendo desta, podemos proceder.

Os catro subiron ao coche e arrincaron no médio dunha nube negra e ruídos de escape, brom, brom; o día estaba frío pero despexado, amosando ese ceo azul dun Madrid sen mar pero que lembra o mesmo e colleron pola avenida da Castellana por estar mais despexada de tránsito. O vehículo detívo-se á altura da rúa Salgado, agardando o seu turno para cruzar, cando Salamanca observou algo que lle xeou o rosto: na mesma rúa pero en dirección contrária viña ouro coche descapotábel, un modelo de luxo con chofer de viseira e comodamente sentado no asento de atrás estaba un homiño ao que decontado recoñeceu, o Secretário da Académia de Ciéncias, o doutor Tullides.

Salamanca encolleu o mais que puido o seu corpallón no asento traseiro, calándo-se o chapeu e tapándo-se o rosto, e viu pasar o outro coche ao seu lado, albiscando claramente o escudo do urso e o alvedro pintado na porta, á penas a dous metros de distáncia. Rezou para que non-o vira.

— Non era ese o doutor Tullides? — preguntou de súpeto Montalbán, amosando que sabía mais do que semellaba—. Acouga, Salamanca — engadiu sorrindo— , que esa xente nunca se xira a ver a ninguén na rúa, ho, ho, ho.

* * *

Ás dúas da mañán o operador de turno escoitou a campaíña da máquina do telégrafo e reincorporou-se con desgana a transcribir a nota. Coma sempre, a mensaxe era moi breve pero esixía urxéncia; despois de vários meses de estar traballando para a recén creada Secretaría de Acción Remota sabía recoñecer as prioridades.

Unha vez que tivo a mensaxe escrita, procedeu a perforar os discos metálicos que precisaba para pasar a información á enorme máquina autocabalista que tiña ao seu dispór na habitación. O proceso levou-lle menos de média hora pero sabía que, unha vez que introducira os discos, a máquina tardaría horas en atopar as referéncias na central e dar-lle a información que pedían; foi-se acostar outro pouco, mais acougado, despois de todo nunca lle pediran buscar algo dúas veces nunha noite.

Ás nove da mañán chegou o outro operador a o substituír e compartillaron café negro cuns biscoitos recén feitos que este lle trouxera. No médio do seu silenzoso almorzo a autocabalista comezou a facer os ruídos mecánicos que sempre facía cando atopara algo.

— Algo que me pediron anoite — comentou sombrizo o primeiro operador—. Información verbo dun tal José María Carbenejas, pura rutina.

— Temo o día no que calquera poida obter información dalguén usando unha autocabalista — replicou o outro cun aceno, mentras mollaba o boliño no café.

— Que vai… estas máquinas só as poden pagar o governo e os moi ricos — riu o primeiro mentras sacaba os discos recén perforados pola máquina, púña-os no leitor e comezaba a transcribir o resultado nunha máquina de escribir normal, a man.

— Vaites, que curioso — comentou cando xa escribira a segunda páxina—. Ademais da información normal sobre este suxeito, a máquina seica atopou referéncias cruzadas.

— Eló que ten iso de raro? — preguntou o outro curioso achegándo-se.

Os operadores raramente lían con detimento a información que lles pedían, eles eran simples mensaxeiros, algo especializados se cadra polo uso das autocábalas e mais o telégrafo, pero mensaxeiros a fin de contas; o contido das mensaxes e dos informes que producían éran-lles normalmente indiferentes.

— Que o mesmo indivíduo do que pediron información tivo acceso a unha máquina autocábala — dixo o operador revisando a leitura dos discos—. E polo que vexo, moi recentemente.

— Anda, eso si é peculiar.

— Este tipo é moi bó operador — dixo con abraio na súa voz o primeiro home—. De feito, é o mais rápido que coñecín na miña vida… Ves aquí os tempos de entrada/saída da información?… A preguntas e as respostas veñen case seguidas, unhas tra-las outras.

— Quizais tivera os discos xa preparados de antemán.

— Aínda así — dubidou o primeiro—. Sabes tan ben coma min que o tempo que nos leva perforar os discos e poñe-los na autocábala é de vários minutos, é algo físico, a interface non pode procesar mais axiña… e nombergantes…

— Tes razón — afirmou o compañeiro revisando os rexistros—. É coma se estivera a escribir as preguntas deseguido despois de recebir unha resposta… Como pode ser iso posíbel?

— Non che sei… pero vou engadir os meus comentários a man neste informe — dixo o primeiro operador—. Quen o reciba poderá chegar a conclusións de seu.

— Notaches que o indíviduo conectou-se dende dous enderezos autocábalas diferentes? — comentou o compañeiro.

— Si… Non sei exactamente dende onde, pero pola correlación numérica coa que empezan, 79.153, diría que son de Madrid.

O operador rematou de transcribir todas as preguntas e respostas que atopara na súa procura cruzada de datos, meteu as follas mecanografadas e as suas notas nun sobre amarelo, pechou-no con cera, poñendo o selo da Secretaría de Acción Remota sobre el e procedeu a poñe-lo dentro dun cilindro; despois tirou-no por un dos tubos pneumáticos que o succionou decontado, sabendo que do outro lado, un mensaxeiro o recebiría e o entregaría axiña ao código postal escrito previamente no sobre.

De regreso á inusual vivenda de Montalbán, este indicou-lle a Ondovilla que se detivera unhas rúas antes, canda unha caixa de correio, e procedendo coma un carteiro, usou unha chave que levaba para o abrir; dentro había un único sobre amarelo.

— Seica xa temos novas — dixo subíndo-se de novo ao coche e rachando o selo procedeu a lér as catro follas que había—. Vaites… o noso doutorciño resultou ser un indivíduo interesante. — Pasou-lles as dúas primeiras follas aos alguacís.

— Pois si — murmurou o vello cun aceno de sorna—. O home ten millor curriculum vitae ca ti.

— Non entendo moito disto — comentou Joannes torcendo o xesto despois de lér as follas—. Pero o científico ten un proxecto encomendado polo mesmísimo rei.

Montalbán fíxo-lle un sinal ao sarxento para que arrincara e sumiu-se nos seus própios pensamentos, lendo con detimento as páxinas finais do informe e as notas garabulladas do operador. Mais cás velocidades das entradas/saídas da autocábala, preocupában-lle as preguntas que fixeran: preguntas sobre movementos de tropas no Caribe, sobre fornecementos, sobre armas, preguntas que denotaban un coñecemento, un plan. Axiña chegaron á entrada do sumidoiro, deixaron o coche e volvéron-se introducir na semiescuridade do túnel.

— O operador deu-nos a posíbel ubicación do secuestrado — dixo Montalbán en canto chegaron á súa gorida—. Seica estivo a usar esa autocábala portátil de seu.

Os outros tres homes ficaron a mirar agardando a que continuara.

— Imos ver o que temos aquí — dixo desdobrando un enorme mapa de Madrid sobre o chan—. Estes números sinifican algo. — Collendo unha pequeña libreta de notas, consultou as letras ao horizontal e os números ao vertical—. O mapa estaba dividido en cadros.

— Hmmm, non son boas novas — dixo poñendo o dedo índice nunha posición do mapa—. O enderezo da última conexión da autocábala corresponde ao Pazo de Santa Cruz.

Mesmo os novatos sabían o que había aló, un grande edifício de ladrillo e granito con dúas torres angulares: a sé do Ministério de Ultramar.

— Isto confirma as miñas sospeitas — dixo Montalbán levándo-se a man ao queixo coma cavilando—. Hai aquí outro departamento do governo vencellado, ademais da Secretaría de Acción Remota.

— Xa… a man dereita non sabe o que fai a esquerda — comentou o sarxento, introducindo o polgar e índice na bolsa de tabaco que levaba no cinto e facendo unha bóla do tamaño dunha canica.

— Témo-me, coitadiños — dixo Montalbán dirixíndo-se a Joannes—, que isto vai moito mais alén dun secuestro común. — Movendo a cabeza, engadiu—: Este Ministério administra os territórios ultramariños do Império e está relacionado obviamente cos Consellos de Mariña, Guerra e Índias. Palabras maiores.

— Manexa tamén as Capitanías Xerais de Ultramar — reafirmou o sarxento comezando a mascar o tabaco—. É dicir as de Cuba, Porto Rico, Filipinas e Illas Marianas.

Joannes e Pancho trocaron olladas nervosas; o sarxento colleu a botella de oruxo e serviu catro vasos. Todo comezaba a ter algún senso.

— Salamanca… non entendo como che deixaron vivo — seguiu dicindo Montalbán bebendo o grolo que lle serviran—. Sen ti tardaríamos semáns ou meses en nos decatar de que alguén estivo a fozar nos arquivos nacionais de seguridade. Os mais interesados son os anarcolistas ou algunha poténcia estranxeira, os turcos se cadra. Quenqueira que sexa, con Carbenejas e a súa máquina autocábala matan dous paxaros cunha pedra.

— Compadre — comentou Pancho dándo-lle co cóbado—. Se é vosté un pinche con sorte, brindemos por iso. — E procedeu a beber o seu chupiño dun só golpe.

— Quizáis esperaban que simplemente informara sobre o acontecido — comentou o vello—. De ser así, o tenente a cargo agardaría ao luns para informar á súa vez e daquela sería moi tarde.

— Dime, rapazolo — dixo Montalbán dirixíndo-se de novo a Joannes—, no voso breve encontro, notaches algo particular nos sotaques dos secuestradores?

Salamanca semellou pensar a resposta:

— Ún deles, o nobre, nunca me dirixiu a palabra — dixo finalmente—. Pero o outro… o mulato coa pistola, ese non era español…

— Como falaba? — insistiu Montalbán—. Tiña sonsonetes, seseos, supresión de sílabas?

— Non estou certo, pero xuraría que era colombiano, moi costeiro.

— No Ministério traballa moita xente orixinal de Sudamérica, ten senso…

— E daquela o que propós que fagamos? — preguntou debecido o vello sarxento.

— Descansaremos até que a noite nos agoche os pasos — dixo con confianza Montalbán observando aos demais nos ollos—. Daquela iremos dar unha volta polo Pazo. Ainda que non temos a certeza de que non moveran de lugar ao secuestrado e á máquina, teremos que nos arriscar…

Os tres alguacís asentiron case asemade, coma os tres mosqueteiros seguindo a D’Artagnan. O home daquela abriu unha porta lateral que levaba a un grande alpendre, cheio de víveres até o teito; se alguna vez Madrid fora sitiada, Montalbán sobreviviría meses sen saír á luz do sol: había aí comida para un rexemento.

— Cocido ou fabada? — preguntou collendo un enorme abrelatas.

* * *

 

Era unha noite fría e de escuros ceos cheios de estrelas, e a fachada do Pazo de Santa Cruz, que xa dispuña da novidosa luz eléctrica, estaba completamente alumeada mesmo a altas horas, resaltando os chapiteis que coroaban as dúas torres a tres pisos de altura e a fonte de Orfeo, gorxeante na súa cristalina auga. Perante a luz artificial, o vermello intenso do ladrillo dos muros contrastaba co gris do granito de Guadarrama, o negro da lousa dos tellados e o dourado das rexas. A enorme entrada de tres portas, cos seus correspondentes balcóns no piso alto e o notório escudo imperial esculpido no óco central estaba á penas custodiada por un par de gardamariñas cun fusil, impecábeis coas súas guerreiras brancas e os seus pantalóns azul mariño. Pero había unha moderna tanqueta parada a unha beira da praza, un Trubia blindado de seis rodas, negro coma a noite e co escudo do Despacho de Mariña e Índias pintado nos seus laterais.

— Ten montadas un par de Amelis — comentou o vello con bó ollo—. Usamos desas no 97 en Tánxer, pero esta versión é mais moderna. — Sinalou co fouciño, sen sacar as mans da capa—. A torreta dese tanque lixeiro ten dúas metades artelladas, que poden operar independentemente, cada unha armada cunha ametralladora, chis, chis. — Muchou—. Mala cousa, esas merdas poden disparar seiscentas balas por minuto.

— Non creo que nos teñamos que enfrontar a ese tipo de artelaría, ehem, ehem! — carraspexou Montalbán—. Se todo vai ben, nin nos verán.

— De todos os xeitos, pon-me nervoso — dixo Joannes observando o blindado con intensidade.

— Mira — dixo daquela Montalbán fozando no seu inseparábel maletín—. Teño algo para que acougues. — Deu-lle a Joannes unha caixa—. Son balas para o teu Villegas. Están impulsadas por cordita e no interior do chumbo levan un núcleo de aceiro endurecido.

— Cordita?

— Pólvora sen fume composta de nitroglicerina e nitrato de celulosa — explicou-lle o home—. Un amigo tolo inglés fíxo-as para min, estas son calibre corenta e cinco, atravesarían calquera blindaxe coma se fora manteiga. Acougas agora? Ben, procederemos dacordo ao planeado.

Os catro homes sincronizaron os seus reloxos de man, sabendo o que tiña que facer cada ún. Joannes e Pancho dirixíron-se á rúa posterior, coñecida coma o calellón do Verdugo, onde sabían que había unha entrada de servizo, un portón por onde pasaban autocoches con mercadoría, papelaría e mesmo os paquetes dos discos sen perforar das grandes máquinas de autocábala que o Ministério manexaba. Montalbán e mais o sarxento cruzaron a agora baleira praza e seguiron pola rúa de Atocha, até chegaren á altura da igrexa de Santa Cruz, a unha rúa de distáncia. O plan era sinxelo e práctico: a ideia era entrar ao pazo e ficar agochos nalgures até as dúas da mañán e daquela actuar coma equipa revisando as dependéncias que semellaran sospeitosas. Se algún atopaba ao científico ou á súa máquina, tiña que leva-lo fóra decontado, coller o coche que deixaran na praza maior e refuxiar-se no hotel Espedia, onde todo comezara.

— Xa sabedes — advertira Montalbán por última vez antes de se separaren—. Non vos andedes con contemplacións. Esta xente son traidores ao Império.

Como agardaba Joannes, o calellón do Verdugo non estaba tan ben alumeado coma a fronte do Pazo e o portón de servizo só tiña un garda para o custodiar; en canto este se entretivo revisando ún dos autocoches de servizo que chegaba, os dous alguacís novatos escabulíron-se no médio das sombras e entraron protexidos pola parte atrás do vehículo. Xa no interior, o espazo tiña unha rampa que daba a un almacén e unha porta que conducía a un corredor, que seguiron até chegaren a outra área cheia de pequenas oficinas, a meirande parte delas a escuras; escolleron unha ao chou e acuruxáron-se entre escritórios e cadeiras, agardando coma raposos o seu momento.

Ao mesmo tempo, Montalbán petaba nun dos portóns da igrexa da Santa Cruz.

— Non coñecía as túas inclinacións relixiosas — dixo o vello observando o campanário, que se erguía a mais de oitenta metros coma a torre dun castelo neogótico.

— Xa sabes o que din — contestou en voz baixa Montalbán—. O que está de Deus, non o leva o demo.

Coma se as palabras do axente foran un código secreto, a porta abriu-se renxendo as palmelas e un monxe dominico, un home maior de rosto vermello e barba branca apareceu nas sombras, vela en man.

— A paz sexa contigo, irmán — dixo Montalbán sacándo-se o chapeu.

— E contigo, irmán — contestou subtilmente o ancián recoñecéndo-o e deixándo-os pasar.

Xa dentro do templo, o dominico pechou de novo o portón, deu-lles un par de lanternas de vela e os deixou cos seus asuntos, facendo soar as sandálias co eco polo baleiro corredor mentres regresaba ao seu posto de garda.

A igrexa constaba dunha soa nave con oito capelas laterais, á penas alumeada polas velas do altar, dourado e magnífico, pero as súas altas columnas de pedra branca sobresaían con moventes claroscuros, transmitindo ese sentimento de acougo que sempre dan estes espazos.

Montalbán dirixiu-se confiado á terceira capela á dereita, que non se diferenciaba en ren das demais agás pola inscrición SEMPRONIVS ABBA LIBRVM labrada sobre a pedra do pórtico, e aí, subíndo-se ao pequeno altar onde estaba a imaxe de San Xudas Tadeo, procedeu a mover o machado que a figura levaba na man. Ao baixar, uns segundos despois escoitáron-se inconfundíbeis sóns de engranaxes movéndo-se e de pedras rexendo e a paerde no seu lado abriu-se lixeiramente, deixando unha apertura grande abondo para que pasara un home e amosando un estreito corredor e mas uns chanzos de pedra.

— Pola porta aberta o demo entra — sentenciou Montalbán introducíndo-se o primeiro e alumeando o paso coa súa lámpada.

Os chanzos baixaban de maneira circular, introducíndo-os profundamente por baixo do nivel da rúa, polo menos vinte metros, e remataban nun corredor, mais ben unha cova labrada na rocha viva, que mais adiante se diversificaba en tres túneis mais. O guía observou con detalle as letras sobre os túneis e sinalou o primeiro á esquerda, por onde ambos continuaron. Uns minutos despois, que se lle fixeron interminábeis ao sarxento Ondovilla, chegaron perante outro túnel que subía. Aí Montalbán apoiou a lanterna nun soportal do muro, deixou o seu maletín negro a un lado e acougadamente comezou a liar tabaco coa súa única man.

— Millor agardamos aquí a que sexa a hora acordada — dixo ofrecéndo-lle outro cigarro ao vello.

Este último mirou os teitos baixos de pedra e os arcos de ladrillos húmidos, que se estendían por túneis fríos e desolados, pero non dixo ren, encendendo o cigarro e ofrecendo lume ao seu compañeiro.

— Hai séculos que os construíron — comentou—. Para evitar as cada vez mais desordeadas rúas de Madrid, os sucesivos monarcas mandaron facer esta rede de túneis secretos. Comezan no antigo Alcázar e agora están por baixo de todos os edifícios importantes do centro. — Fixo unha pausa para lle dar unha calada ao cigarro—. Non me pareceu axeitado amosar-lle-los aos novatos, pero a ti, vello amigo, coñézo-che de toda a vida.

— E imaxino que este nos levará directamente ao Ministério — sinalou o veterán. Se mal non lembro, o Pazo foi hai tempo cárcere real ao servizo da Inquisición.

— A unha das mesmísimas celas orixinais, xusto por baixo do segundo pátio — confirmou Montalbán. Pero sempre pareceu-me que o edifício é mais axentado para un príncipe que para criminosos.

— Coidaba que as cámaras secretas eran parte da tradición — dixo o sarxento quitándo-se o chapeu para lle sacar o pó, — xunto aos contos de pantasmas, trasnos e meigas.

— Ben… xa ves, os trasnos existen, estás a ver ún.

Ambos homes sorriron perante a frase; tiñan unha longa noite por diante.

* * *

Cando ao cabo os seus reloxos marcaron as dúas da mañán do domingo, a hora que Montalbán consideraba mais axeitada para rexistrar o edifício, tanto Joannes coma Pancho saíron dos seus agochos e dirixíron-se á pranta baixa, e á altura das escaleiras, silandeiros, separáron-se coma estaba planexado. Pancho ficou no segundo piso e Joannes subiu até o terceiro.

O Pazo estaba dividido por dúas prazas internas e simétricas, de catro por catro intercolúmnios, cobertas por un teito de bóveda de cristal. No médio dunha delas Joannes distinguiu a estátua de Juan Sebastián Elcano, o primeiro home que circunnavigou o planeta en dirixíbel, ergueita no seu pedestal de mármore coma un home de bronce, envolta en claroscuros. O corredor ao redor do pátio era alto e amplo, con fermosas columnas dóricas, un espazo agora baleiro e que se antoxaba enorme e sen uso práctico so non ter dúcias de lampantíns e administrativos percorréndo-os pero que rezumiaba a riqueza e mais o grande poder do Ministério de Ultramar.

O alguacil revisou os grandes ventanais que daban a salóns de conferéncias e claustros, sen ver a ninguén nin atopar ren: fileiras de máquinas de escribir ou enormes autocábalas, símbolos da moderna telentrópica, arquivadores enchidos de milleiros de documentos, mesas absurdamente longas rodeadas de barrocas cadeiras de veludo vermello, todo á penas alumeado por unha ou dúas lámpadas de escritório que alguén deixara acesas, ou atrás de pesadas cortiñas imperiais.

Cando xa percorrera as tres cuartas partes do corredor, bordeando todo o pátio, semellou ver luz ao fondo, nun dos recunchos, xusto ao lado dunha porta pechada: cos seus ollos azuis adaptados á escuridade, viu entre as sombras o uniforme dun gardamariña parado firmemente fronte a unha farola.

Non había xeito de chegar até el sen que o vira, así que tomou a decisión arriscada de se achegar a grandes pasos, despois de todo as grosas alfombras amortexaban o resoar das súas botas no corredor, e amosar o seu uniforme de alguacil e mais a súa placa, agochando o rosto entre o chapeu e mais a semiescuridade.

— Espero que non ficara durmido, mariñeiro — bruou cando estivo fronte ao adurmiñado cadete, que se sobresaltou ao escoita-lo.

— Non… señor! — cadrou-se desúpeto o gardamariña; era un rapaz novo, pencudo, aproximadamente da súa mesma idade, que semellaba ter fasquía de nunca estar en ultramar.

— Debe estar alerta a calquera hora, mariñeiro — continuou Joannes mentres deslizaba a man sobre a porra que levaba no peto—. Non tiña vosté ordes de vixiar á persoa que está nesa oficina?

— Si, señor! — contestou con arroubo o rapaz pero comezando a se preguntar o que carallo facía un alguacil a esa hora no Ministério.

Joannes, mirando a dúbida nos seus ollos, non lle deu a posibilidade de o pensar dúas veces e descargou a porra con toda a súa forza sobre a súa cebeza. O rapaz derrubou-se coma un saco de patacas mentres o alguacil collía o fusil das súas mans.

A porta estaba pechada con chave, así que arrastrou ao cadete a un recuncho e revisando as cartucheiras do seu peto colleu as chaves que alí había. Probou a primeira sen sorte, ollando deseguido sobre o seu ombro, e cando o tentaba coa segunda, o chaveiro completo se lle esbarou das mans e caiu no chan facendo un ruído que lle pareceu rebumbiante.

Esperou uns segundos antes de volver recolle-lo, fusil en man, atento ao mínimo sinal de movemento, os ouvidos alertas a calquera són de pasos na escaleira, pero non aconteceu ren e ao terceiro intento a pechadura abriu-se e entrou á habitación coma un cachón.

José María Carbenejas mirou-no abraiado dende o outro lado do cuarto, sentado fronte á súa máquina autocábala e cunha cheia de papéis e planchas de cobre perforadas ao seu redor; había un grande sofá de coiro repuxado xunto a outras dúas cadeiras altas e estaba completamente só, co mesmo traxe negro e a camisa branca inmaculada de dous días atrás.

— Aínda non rematei — dixo sen recoñecer a Joannes e volvendo ao fronte da súa pantalla.

— Son o alguacil Salamanca — dixo o rapaz poñendo o rifle a un lado—. Vin saca-lo daquí.

O home mirou-no sen comprender, coma se o vira dende algún lugar moi afastado.

— Foi vostede secuestrado. Encóntra-se ben?

— Nunca estiven millor — contestou daquela o home e engadiu dubidando—: aínda que se cadra estou no sítio equivocado para realizar o meu traballo.

— Iso coido eu — dixo Joannes colléndo-o xentilmente por un brazo—. Ande, temos que saír daquí.

— Agarde… non podo marchar sen a miña máquina.

Procedeu con rapidez a garda-la de novo no seu maletín rodante. A máquina fixo os mesmos estraños sóns metálicos que Joannes escoitara antes e se contraiu a si mesma. Carbenejas púxo-se a súa cartola e prepararáron-se para saíren.

Nese intre a porta abriu-se de súpeto; da outra beira estaba o negro alto que Joannes vira por primeira vez no barrio xudeu.

— Vaites, vaites… o que temos aquí… — dixo o falcatruán cun sorriso sarcástico no rosto enchido de cicatrises mentres procedía a sacar o seu revólver.

Para o seu abráio, o novo alguacil fora mais rápido sacando o Villegas.

— Qué vaina — dixo co revólver na man pero sen chegar a apuntar—. O novato trouxo un bó ferro. — Os seus olliños cativos e fixos observaban con detalle a Salamanca.

— Tira o arma a un lado… e fiiiica quietiño — dixo Joannes con voz tremorosa pero sen deixar de o apuntar co Villegas.

— Sabe o que lle digo… — contestou o negro ladeando a cabeza—. Non coido que teña os güevos de disparar. — A súa ollada endureceu-se—. Primeiro porque dubido moito que usara ese… anaco de revólver antes; segundo, porque se o fai o ruído atrairá toda a garda que hai no Ministério… e alguacil ou non, os gardamariñas dispararán primeiro e preguntarán despois.

Durante un longo segundo ambos homes mantiveron as súas olladas; só as súas respiracións axitadas semellaban escoitar-se naquel cuarto, só os seus corazóns palpexando con fúria, sen pensamentos.

E de súpeto o negro xacía ao outro lado do cuarto, o peito coberto por unha mancha escura de sangue que se ía ensanchando mais e mais, os ollos abertos pola sorpresa, sen vida. O Villegas aínda afumeaba polo canón. O home tivera os reflexos de disparar e unha bala rozara a cabeza do novo alguacil para rematar de se encaixar no muro ás súas costas.

— Seica — dixo en voz baixa Carbenejas, colléndo-lle o brazo para que baixara a aínda afumeante arma—, o home o subestimou.

Joannes devolveu-lle unha ollada baleira, a boca entreaberta sen dicir ren: era a primeira vez que mataba un home, e aínda que se cadra o merecía, o simples feito o deixara axurrado. Segundos despois gardou o arma baixo o brazo e saíron ao corredor.

Escoitába-se unha conmoción ao lonxe, pero Joannes non acertaba a definir de onde proviña, así que se decediu a baixar polas escaleiras cara o segundo piso, tentando chegar dalgún xeito ao área do almacén por onde entraran.

O mexicano saiu-lle ao paso.

— Compadre — díxo-lle cos ollos moi abertos observando a Carbenejas ás costas de Joannes—. Fixo vosté mais ruído con esa cousa — sinalou o revólver — có campanário da igrexa de Santa Cruz.

— Non tiven mais remédio — contestou axitado o novo alguacil —. Poderemos saír por onde entramos?

Como respondendo á súa pregunta, viron un pelotón de gardamariñas guiados por un oficial subindo as escaleiras do primeiro piso. Alguén tocou a corneta das ordes e as luces eléctricas acendéron-se, deixándo-os completamente ao descoberto; comezaron a correr cara ao outro pátio pero outro grupo de soldados viña polo corredor que os comunicaba e decontado abriron fogo sen interrupción.

Non tiveron mais remédio que se meteren nun dos claustros e agocharen-se entre escritórios e cadeiras, deixando pasar a primeira onda de balas antes de responder; Joannes disparou até que rematou coas súas cinco balas, mentres o mexicano usaba o mortífero mosquetón Le Gobb, pero era óbvio que eran só dous homes, dous soldados de peiteiras rafadas contra moitos, e que tarde ou cedo se lles acabarían as municións ou os acurralarían.

Os disparos relostreaban e o cheiro a pólvora comezaba a encher os corredores e mais o pátio, entre berros de oficiais e gardamariñas, que comezaron a gañar posicións e ambas beiras do corredor. Pero daquela, dalgures, alguén comezou a tirar granadas de fume e todo o ambiente enrareceu-se entre a fumarada e a pólvora. Nin sequera coas luces eléctricas podía ver-se alén de dous metros. No médio daquela confusión apareceron Montalbán e o sarxento.

— Menos mal que vos dixen que pasárades desapercebidos — dixo en tón de protesta o primeiro mentres seguía a sacar granadas coa súa única man do maletín negro—. Vaites coa liorta que montáchedes.

— Pero de onde saíron todos estes gardamariñas? — preguntou Joannes, turbo pero ledo de ve-los.

— O Ministério sempre ten un pelotón de garda, coitadiños — contestou o sarxento agochándo-se atrás dun escritório e masgando acougadamente tabaco—. E este grupo debe ter ordes moi precisas.

— Teremos que saír pola porta principal — dixo Montalbán—. Non vexo alternativa: para saír ao calellón ou por onde entramos teriamos que pasar por riba deles. Onde está o doutorciño?

O pobre científico xacía axeonllado atrás dunha columna, apreixoando con forza a maleta, non sabendo quen protexía a quen, a máquina ao home ou o home á máquina; cos ollos pechados e o queixo tenso mentres apretaba os dentes até se facer dano. Perdera a cartola nalgún intre.

— Salamanca, léva-o ti, atrás de nós — ordeou-lle o sarxento—. E calquera cousa que pase, non vos deteñades até chegar ao coche.

As escaleiras saían directamente á entrada principal, e aínda que a ideia non semellaba boa, cando o fume se espallase os gardamariñas os collerían en fogo cruzado de calquera xeito. Baixaron agazapados e correndo o mais que puideron, non atopando a ninguén mais ao seu paso.

E daquela, cando xa saíran á praza, coidando que xa deixaran atrás o pior, escoitaron un ruído atroador, coma de mil tambores rebumbiando xuntos, un marteleo seco e crepitante que os impactou con són e fúria, e o inferno se desatou na Terra. Da outra beira da praza, achegándo-se amodo, a tanqueta disparaba usando as súas ametralladoras de dobre torreta. As balas asubiaban e oubeaban trazando liñas de lume no médio da noite e a luz minguante, esnaquizándo-o todo ao seu paso: portas, fiestras, e mesmo as columnas de granito que soltaban anacos grandes coma pedrolos.

Joannes á penas tivo tempo de se arroxar a un lado, empurrando ao científico e á súa maleta con el, pero ao ver que as balas impactaban ao sarxento, que fora empurrado cara atrás coma se o tiraran cun resorte xigante, ergueu-se enlouquecido, e correndo a un lado da tanqueta, descargou o seu Villegas á altura da torreta e o condutor até que o seu cilindro xirou baleiro.

A blindaxe do Trubia era considerábel pero non contra aquelas balas de aceiro endurecido coas que Joannes recargara o Villegas, e amosou os ócos dos impactos fumeantes antes de seguir o seu rumbo uns segundos mais e rematar por chocar contra un muro na esquina da rúa Alcalá, botando fume e silenciando as súas ametralladoras.

— Ándale güey, iso foi moi temerário! — berrou o mexicano erguéndo-se a duras penas.

Montalbán xa estaba axeonllado canda o sarxento e os novos alguacís non tiveron que ver o seu rosto sombrizo para saberen que o vello estaba morto, segado por unha liña de balas. Paco marchara coma vivira, enfrontándo-se á morte nun campo de batalla.

— Leváde-vos ao científico — foi todo o que dixo o home cun queixume.

Os novatos trocaron olladas, escoitaron o ruído dos gardamariñas reorganizándo-se dentro do Pazo, e case azorroando a Carbenejas, saíron correndo en dirección á Praza Maior, onde deixaran o coche.

Esta vez o mexicano sentou-se de chofer e Joannes moveu a panca do motor de arrinque con todas as súas forzas, mentres o coitado venezolán tirába-se de calquera maneira no asento de atrás levando a súa maleta con el. Arrincaron atrapallados pero en vez de saír da Praza Maior cara á Gran Vía dirixíron-se de novo á praza de Santa Cruz.

Montalbán viña correndo coma podía, co corpo do sarxento sobre o ombro e os gardamariñas disparando á distáncia. Joannes devolveu o fogo co que lle ficaba das municións normais do Villegas, mentres que o Gomeznarro detía-se ao seu carón, abofando coma unha vella locomotora, e o home subía. O axente asentiu agradecdido, co rosto suoroso polo esforzo, e todos xuntos partiron de regreso ao hotel Espedia, onde todo o suxo asunto comezara. Eran as catro da mañán. As balas aínda asubiaban ao seu redor cando cruzaron cara a avenida, perdéndo-se na distáncia.

* * *

Ás nove da mañán do luns, o doutor Tullides, Secretário da Académia de Ciéncias do Império Español, apareceu puntual no elevador do ático do hotel e observou ao alguacil sentado á saída. A coiraza de coiro e mais o seu chapeu de ala ancha con plumas non semellaban tan limpos coma a primeira vez e o rapaz semellaba coma se non durmira ren a fin de semana, pero ergueu-se axiña en posición de firme. Tullides á penas saudou-no cun aceno e procedeu a petar na porta.

Abriu-lle un José María Carbeneja sombrizo, que tampouco semellaba ter durmido moito, pero amosou un sorriso amplo no seu rostro bronceado.

— Bos días, todo ben? — díxo-lle Tullides entrando e pechando a porta ás súas costas. — Foi todo satisfatório?

— Moito millor do que agardaba — contestou Carbeneja regresando fronte ao seu escritório—. Pero témo-me que non rematei a presentación que tiña planeada. Verá… coido que a viaxe afectou-me mais do que supuña.

O académico botou unha longa ollada ao cuarto; as cortiñas do balcón estaban abertas, a cama parcialmente desfeita e un grande carriño xacía ao fondo cunha bandexa de prata enriba, sobre a que había una cafeteira aínda fumeante, cuncas e curasáns esmiolados sobre branquísimos pratos de fina cerámica.

— Ouh, canto lamento escoitar iso — dixo o doutor diplomáticamente—. Pero non desacougue, estou seguro de que con só amosar o que a súa máquina autocábala pode facer, será mais ca abondo. O seu interface textual, sen discos perforados, é de por si unha marabilla da ciéncia.

— Xa vexo… — dixo Carbenejas e a súa ollada semellou perder-se nun horizonte que non estaba aí—. Si, por suposto, sempre podo improvisar.

O científico procedeu entón a desconectar a máquina da parede e a garda-la de novo, xunto a dúcias de placas perforadas de cobre, púxo-se o seu abrigo e botándo-lle unha derradeira ollada á habitación, dispúxo-se a Tullides: despois de todo, non se podía facer agardar ao rei.

— Non esquece vosté a súa cartola? — preguntou Tullides curioso.

Carbenejas mirou-no confundido.

— A miña cartola? — dixo nervoso.

— Ouh, non importa — dixo o académico cun aceno de desprezo, coidando que estes científicos sempre estaban distraídos.

Chamaron polo ascensor.

— Moitas grazas pola súa… compañía, alguacil — dixo Carbenejas despedíndo-se de Joannes—. Grazas a vosté tiven tempo de pensar moi ben o que vou facer.

O novo alguacil ergueu-se e simplemente fixo un aceno cabaleiroso co chapeu.

— Pode regresar ás suas barracas — díxo-lle Tullides—. Non precisaremos mais dos seus servizos hoxe. — E engadiu antes de que o ascensor se pechara—: E polo amor de Deus, dé-se un baño completo!

Joannes relaxou-se en canto desapareceron da súa vista, doían-lle músculos do corpo que descoñecía que existían e tiña unha dór de cabeza enorme, pero entrou na habitación e rematou de engulir os curasáns que deixata a médias, asomándo-se ao balcón dende onde se vía este Madrid imperial, cos seus conxurados e conxuras, preguntándo-se que xustiza tería o sarxento Francisco Ondovilla, que estaría mastigando aquel fedorento tabaco nalgún purgatório reservado só para os alguacís.

* * *

Era un día moi azul de inverno, frío coma a serra, así que o nobre decediu almorzar dentro dunha das cafetarías da Praza Maior. O seu rosto era longo e afiado, co nariz aquilino e os ollos azuis coma o Caribe; dende o incidente co científico e o desastre no pazo de Santa Cruz, preferira pasar unhas semanas de incógnito, agardando que o ambiente se enfriara. Non estaba nervoso, despois de todo non había ningunha conexión directa entre os acontecementos e a súa persoa, e xa tería outra oportunidade no futuro de realizar os seus plans.

Observou a un home manco sentado non moi lonxe del e por un instante trocaron saúdos, coma se se coñecesen doutro sítio. Ao lonxe, o mesoneiro xa viña co seu acostumado café con leite, os seus boliños e un bó puro habano. Coma os ingleses dicían, non hai ren millor ca un bó almorzo para comezar ben o día.

Daquela o manco ergueu-se en dirección ao aristócrata, pero esta vez no seu coto adosara unha pequena pistola de dous canóns, apuntou e sen lle dar tempo a reaccionar, descargou-lle dous tiros a boca de xarro na cabeza. Despois, entre os berros de abraio dos demais comensáis, achegou-se á mesa e con abraiante sangue frío colleu ún dos coitelos da cobertería e curtou-se nunha meixela, onde tiña mais dunha cicatrís agocha polo chapeu.

— Unha vida debe costar dór, — escoitáron-lle dicir antes de que abandoara a cafetaría para sempre.

Joseph Remesar, 2014