É imposíbel que tales poténcias ou seres sobrevivisen…
sobrevivisen a unha época infinitamente remota onde…
a conciéncia se manifestaba, quizais, baixo corpos e formas
que xa fai tempo se retiraron ante a maré da
ascendente humanidade… formas das que só a poesía e
a lenda conservaron unha fugaz lembranza co nome
de deuses, monstros, seres míticos de toda clase e espécie…
Algernon Blackwood
1. O baixorrelevo de arxila
Non hai no mundo fortuna maior, coido, que a incapacidade da mente humana para relacionar entre si todo o que hai nela. Vivimos nunha illa de prácida ignoráncia, rodeados polos negros mares infinitos, e non é o noso destino emprender longas viaxes. As ciéncias, que seguen os seus camiños de seu, non causaron moito dano até agora; pero algun día a unión deses disociados coñecementos abrirá-nos á realidade, e á endebel posición que nela ocupamos, perspectivas tan terríbeis que tolearemos ante a revelación, ou fuxiremos desa funesta luz, refuxiando-nos na seguranza e a paz dunha nova idade das tebras.
Algúns teósofos suspeitaron a maxestosa grandeza do ciclo cósmico do que o noso mundo e a nosa raza non son mais ca fugaces incidentes. sinalaron estrañas supervivéncias en termos que nos xelarían o sangue se non estivesen disfrazados por un mol optimismo. Pero non son eles os que me deron a fugaz visón deses dons proibidos, que me estremecen cando penso neles, e toleanme cando soño con eles. Esa visión, como toda temible visión da verdade, xurdiu dunha unión casual de elementos diversos; neste caso, o artigo dun vello xornal e as notas dun profesor xa falecido. Espero que nengun outro logre levar a cabo esta unión; eu, por certo, se vivo, non engadirei voluntáriamente un só elo a tan horrorosa cadea. Coido, por outra parte, que o profesor decidira, tamén, non revelar o que sabia, e que se non morrese, destruiríae as suas notas.
Tiven por primeira vez coñecemento deste asunto no inverno de 1926-1927, á morte do meu tío avó, George Gammel Angell, profesor honorário de línguas semíticas da Universidade de Brown, Providence, Rhode Island. O profesor Angell era unha autoridade vastamente coñecida en matéria de antigas inscricións e a el recorreran con frecuéncia os conservadores dos máis importantes museus. Moitos deben polo tanto lembrar a súa desaparición, acaecida á idade de noventa e dous anos. As mouras razóns da sua morte aumentaron ainda mais o interese local. O profesor morrera mentres voltaba do barco de Newport, e, segundo afirman as testemuñas, logo de receber o empellón dun mariñeiro negro. Éste xurdira dunha das curiosas e avesias pasaxes situadas na saia abrupta da cuiña que une os peiraos á casa do morto, en Williams Street. Os médicos, incapaces de descobrir algun desorde orgánico, concluiron, logo dun perplexo troco de opinións, que a morte debia atribuir-se a unha escura leixón do corazón, determinada polo rápido ascenso dunha costa excesivamente empinada para un home de tantos anos. Daquela non vin ningún motivo para disentir dese diagnóstico, pero hoxe teño a miñas dúvidas… e algo mais ca dúvidas.
Como herdeiro e executor do meu tío avó, viúvo e sen fillos, era de esperar que eu examinase os seus papeis con certa atenzón. Trasladei con ese propósito todos os seus arquivos e caixas á miña casa de Boston. O material ordenado por min será publicado na sua maior parte pola Sociedade Americana de Arqueoloxía; pero había unha caixa que me semellou sumamente enigmática, e sentin sempre repunáncia a mostrar-lla a outros. Estaba pechada, e non atopei a chave até que se me ocorreu examinar o chaveiro que o profesor levaba sempre consigo. Logrei abrí-la entón, pero atopei-me con outro obstáculo maior e ainda máis impenetrable. Que sinificado podian ter ese curioso baixorrelevo de arxila, e esas notas, fragmentos e recurtes de vellos xornais? Convertera-se o meu tío, nos seus últimos anos, nun devoto das mais superficiais imposturas? Resolvin buscar ao excéntrico escultor que alterara a paz mental do anciano.
O baixorrelevo era un rectángulo tosco de dous centímetros de espesor e duns trinta ou corenta centímetros cadrados de superfície; indubidáblemente de orixe moderna. Os debuxos, non embargante, non eran nada modernos, nen pola súa atmosfera nen pola sua suxestión; pois inda que as rarezas do baldismo e o futurismo sexan numerosas e extravagantes, non acostuman reproducir esa críptica regularidade da escritura prehistórica. E a maior parte dos debuxos semellaba ser certamente algunha espécie de escritura. A pesar da miña familiariedade cos papeis e coleccións do meu tío, non logrei identificá-la , nen suspeitar siquieira dalgunha remota relazón.
Sobre eses supostos hieroglíficos habia unha figura de carácter evidentemente representativa, ainda que a execución impresionista impedia comprender a sua natureza. Semellaba unha espécie de monstro, ou o símbolo dun mostro, ou unha forma que só unha fantasia enfermiza pudese concebir. Se digo que a miña imaxinación, algo extravagante, se representou á vez un pulpo, un dragón e a caricatura dun ser humano, non traizoarei o espírito do debuxo. Sobre un corpo escamoso e grotesco, munido de alas rudimentárias, alzaba-se unha cabeza polposa e coroada de tentáculos; pero era o contorno xeral o que a facia mais particularmente horríbel. Atrás da figura embozaba-se unha arquitectura ciclópea.
As notas que acompañaban a este curioso obxecto, ademais duns recurtes de xornais, foran escritas polo profesor mesmo e non tiñan pretensións literárias. O documento en apariencia máis importante estaba encabezado polas palabras O CULTO DE CTHULHU, escritas coidadosamente en caracteres de prelo para evitar todo erro na leitura dun nome tan descoñecido. O manuscrito dividia-se en duas seccións: a primeira tiña o seguinte título: “1925, Soño e obra onírica de H. A. Wilcox, Thomas Street 7, Providence, R.I.“, e a segunda: “Informe do inspector John R. Legrasse. Bienville Street 121, New Orleans, á Sociedade Americana de Arqueoloxía, 1928. Notas do mesmo e do profesor Webb“. As outras notas manuscritas eran todas moi breves: relatos de soños curiosos de diferentes persoas, ou citas de libros e revistas teosóficos (príncipalmente A Atántida e a Lemúria perdida de W. Scott-Elliot), e o resto comentários verbo da supervivéncia das sociedades e cultos segredos, con referéncia a pasaxes de tratados mitolóxicos e antropolóxicos coma a A póla dourada de Frazer, e O Culto das meigas na Europa Ocidental da señorita Murray. Os recortes de xornais aludían príncipalmente a casos de alienación mental e a crise de demencia colectiva na primavera de 1925.
A primeira parte do manuscrito principal relataba unha história moi curiosa. Semella que o 1º de marzo de 1925, un xove delgado, moreno, de xeito neurótico, e encoro de grande excitación, visitara ao profesor Angell co singular baixorrelevo de arxila, entón ainda fresco e húmido. No seu cartón lia-se o nome de Henry Anthony Wilcox, e o meu tío recoñecera nel ao fillo menor dunha excelente família, coa que estaba lixeiramente relacionado. Wilcox, que dende había un tempo estudaba debuxo na Escola de Belas Artes de Rhode Island, e que vivia no hotel Fleur de Lys moi perto desta instituizón, era un xove precoz de xénio indubidáble, pero moi excéntrico. Desde a sua infáncia chamara a atenzón polas histórias e soños estraños que se compracia en relatar. Se denominaba a si mesmo “hipersensitivo”; pero a xente séria da vella cidade comercial o consideraba simplesmente “raro”. Non frecuentara nunca ás da sua própria clase e pouco a pouco fora retirando-se de toda actividade social. Actualmente só era coñecido por alguns estetas doutras cidades. A Asociación Artística de Providence, desexosa de preservar o seu conservadorismo, desafiuzárao.
Naquela visita, dicía o manuscrito, o escultor pedira a axuda dos coñecementos arqueolóxicos do seu hóspede para identificar os hieroglíficos. O xove falaba dun xeito pomposo e descoidado que impedia simpatizar con el. O meu tío respondeu-lle con sequidade, pois a evidente idade da tableta excluía toda posíble relazón coas ciéncias arqueolóxicas. A réplica do xove Wilcox, que impresionou abondo ao meu tío como para que o reproduxera palabra por palaba, tivo ese énfase poético que caracterizaba sen dúvida a sua conversa habitual.
– É nova, é certo – dixo-lle -, pois a fixen anoite mentres soñaba con estrañas cidades; e os soños son máis vellos cá cavilosa Tiro, a contemplativa Efíxie, ou Babilónia, garnecida de xardíns.
E comezou a narrar unha história desordeada que, de súpeto, acordou no meu tío unha lembranza. O anciano mostrou-se febrilmente interesado. A noite anterior houbera un leve tremor de terra – o máis violento dos que abanaran Nova Inglaterra neses últimos anos – que afectara terríblemente a imaxinación de Wilcox. Xa na cama, e por primeira vez na sua vida, vira en soños unhas cidades ciclópeas de enormes blocos de pedra e xigantescos e sinistros monolitos dun horror latexante, que exudaban un limo esverdeado. Muros e piares estaban cubertos de hieroglíficos, e das profundidades da terra, dalgún ponto indeterminado, viña unha voz que non era unha voz, se non máis ben unha sensazón confusa que só a fantasía podia traducir nesta unión de letras case imposíbeis: Cthulhu fhtagn.
Esta mistura de letras foi a chave da lembranza que excitou e perturbou ao profesor Angell. Interrogou ao escultor cunha minuciosidade científica, e estudou cunha intensidade case frenética o baixorrelevo que o xove estivera esculpindo en soños, vestido só coa sua roupa de dormir, e tremendo de friaxe. O meu tío culpou á sua avanzada idade, dixo Wilcox máis tarde, o non recoñecer decontado os hieroglíficos e o debuxo. Moitas das suas preguntas semellaron-lle un pouco fóra de lugar ao seu visitante, espécialmente aquilos que trataban de relacionar a este último con sociedades e cultos estraños; e Wilcox non puido enteneder por que o meu tío lle prometeu repetidamente guardar siléncio se admitía ser membro dunha das tan innumerabeis seitas pagás ou místicas. Cando o profesor ficou ao fin convencido de que Wilcox ignoraba de verdade toda doutrina ou cultos segredos, lle suplicou que non deixase de lle informar acerca dos seus soños. Este pedido deu os seus froitos, pois a partir desa primeira entrevista o manuscrito menciona as visitas diárias do xove e a descrición de espantosas visións noiturnas cuxo tema principal era sempre unhas construccións ciclópeas de pedra, húmidas e mouras, e unha voz ou intelixéncia soterránea que berraba unha e outra vez, en enigmáticos e sensíbles impactos, algo indescriptíble. Os dous sons que se repetian con mais frecuéncia eran os representados polas palabras Cthulhu e R’lyeh.
O 23 de marzo, continuaba o manuscrito, Wilcox faltou á cita. Unha investigación realizada no hotel revelou que fora atacado por unha febre de orixe descoñecida e que o levaran á casa dos seus pais, en Waterman Street. Puxera-se a berrar en meio da noite, acordando a vários artistas que vivian no mesmo hotel, e desde entón pasara da inconsciéncia ao delírio. O meu tío telefonou deseguida á família, e desde ese momento seguiu de preto o caso, indo a miúdo á secretaria do doutor Tobey, en Thayer Street, médico de cabeceira do xove. A mente febril de Wilcox alimentaba, aparentemente, estrañas imaxes; o doutor estremeceu-se ao lembrá-las. Non só incluían unha repetición dos soños anteriores, se non tamén unha creatura xigantesca “de vários quilómetros de altura” que camiñaba ou se movia pesadamente.
Wilcox nunca lle descrebia en todos os seus detalles, pero as poucas e incoherentes palabras que lembraba o doutor Tobey convenceron ao profesor de que aquél era o monstro que o xove tentara representar. Cando Wilcox se referia á sua obra, engadiu o doutor, caía deseguida, invariábelmente, nunha espécie de letargo. Cousa rara, a sua temperatura non estaba nunca por riba do normal; non embargante, o seu estado semellaba mais ao dunha febre violenta que ao dun desorde do cerebro.
O 2 de abril ás tres da tarde, a enfermidade cesou de súpeto. Wilcox sentou-se na cama, abraiado de se atopar na casa de seus pais, e ignorando totalmente o que ocorrera nos seus soños ou na realidade desde o 22 de marzo. Como o médico declarara que estaba curado, aos tres dias voltou ao seu hotel. Pero xa non lle foi de nengunha utilidade ao profesor Angell. Xunto coa sua enfermidade esvaeceran-se todos aquilos soños, e despóis de ouvir durante unha semana os relatos inútis e irrelevantes dunhas moi comúns visións, o meu tío deixou de anotar os pensamentos noiturnos do artista.
Aqui acababa a primeira parte do manuscrito, pero as abundantes notas convidaban de veras á reflexión. Só o escepticismo inveterado que informaba entón a miña filosofia pode explicar a miña persistente desconfianza. As notas descrebian o que soñaran diversas persoas no mesmo período en que o xove Wilcox tivera as suas estrañas revelacións. O meu tío, semellaba, organizara unha vasta enquisa entre case todos aquilos a quen podia interrogar sen semellar impertinente, pedindo que lle contaran os seus soños e lle comunicasen as datas de todas as suas visións notables. As reaccións foran variadas; pero o profesor recibeu mais respostas cás que obtería calquera outro home sen a axuda dun secretário. Ainda que non conservou a correspondencia orixinal, as notas formaban un completo e moi sinificativo resumo. A aristocracia e os homes de negócios – a tradicional “sal da terra” de Nova Inglaterra deron un resultado case completamente negativo, ainda que houbo alguns poucos casos de informes de impresións noiturnas, sempre entre o 13 de marzo e o 2 de abril, período de delirio do xove escultor. Os homes de ciéncia non foron tampouco non moi afectados, ainda que polo menos catro loubás descricións suxerian a visión fugaz de estrañas paisaxes, e un deles falaba do temor a algo anormal.
As respostas mais pertinentes procedian de artistas e poetas, que se pudesen comparar as suas notas fosen présas do pánico. Ante a falta das cartas orixinais, cheguei a suspeitar que o compilador estivera a facer perguntas insidiosas ou deformara o texto da correspondéncia para corroborar o que resolvera ver. Por iso persistin na crénza de que Wilcox, coñecendo dalgún modo os vellos documentos axuntados polo meu tío, estivera enganando-o. Estas respostas dos artistas narraban unha perturbadora história. Entre o 28 de febreiro e 2 de abril grande parte deles tiveran soños moi curiosos, acadando a sua máxima intensidade no tempo do delirio do escultor.
Unha cuarta parte falaba de ceas e sóns semellantes aos descritos por Wilcox e algúns confesaban o seu terror perante unha creatura xigantesca e sen nome. Un caso, que as notas descrebian con énfase, era particularmente triste. O suxeito, un arquitecto moi coñecido, algo inclinado ao ocultismo e a teosofía, voltou-se completamente tolo a noite que levaron ao xoven Wilcox á casa dos seus pais, e morreu meses despois berrando que o salvasen dalgún fuxido habitante do inferno. Se o meu tío conservase os nomes destes casos, en vez de os reducir a números, eu podería facer algunha investigación persoal. Pero, como estaban as cousas, só puden atopar a uns poucos.
Todos, non embargante, confirmaron as notas. Perguntei-me a miúdo se aquilos a quen interrogara o profesor Angell se sentiran tan intrigados como este grupo. Nunca lles dei explicacións, e é mellor asi.
Os recurtes de prensa, como xa dixen, trataban de casos de pánico, teima e excentricidade, sempre no mesmo período. O profesor Angell debeu de ter empregado unha axenda de recurtes, pois o número destes extractos era prodixioso, e ademáis procedian de todos os recunchos do mundo. Un descrebia un suicidio noiturno en Londres: un home saltara por unha xanela despóis de lanzar un berro horríble. Nunha confusa carta ao editor dun xornal sudamericano un fanático anunciaba, apoiando-se nas suas visións, un futuro sinistro. Un despacho de Califórnia relataba que unha colónia teosófica comezara a usar vestiduras brancas ante a proximidade dun “glorioso acontecemento”, que non chegaba nunca, mentres as novas da Índia se referian cautelosamente a unha séria axitación dos nativos, producida a fins de marzo. As orxías vudús multiplicaran-se en Haití, e en África falara-se duns cantos misteriosos. Os oficiais americanos radicados en Filipinas tiveran certas dificuldades con algunhas tribos, e na noite de 22 de marzo os policias de New York foran amolados por levantinos histéricos. Confusos rumores percorreron tamén o oeste de Irlanda, e un pintor chamado Ardois-Bonnot exibiu en 1926, no salón de primavera de París, unha blasfema Paisaxe de Soño. nos asilos de alienados os desordes foron tan numerosos que só un milagre logrou impedir que o corpo médico advertise curiosas semellanzas e quitase apresuradas conclusións. Unha rara colección de recurtes, de veras; á penas concebo hoxe o crú racionalismo con que os fixen a un lado.
Pero fiquei convencido de que o xove Wilcox tivera novas duns sucesos anteriores mencionados polo profesor.
2. O informe do inspector Legrasse
Os sucesos anteriores polos que o meu tío dera tanta importáncia ao soño do escultor e ao baixorrelevo eran o tema da segunda metade do longo manuscrito. Xa unha vez, semellaba, o profesor Angell vira os odiosos contornos do monstro anónimo, meditara sobre os descoñecidos hieroglíficos, e ouvira as sílabas que só a palabra Cthulhu podia traducir… Todo isto en circunstáncias tan sobrecolledoras que non é raro que perseguise ao xove Wilcox con preguntas e rogos.
Esta experiencia anterior ocorrera dezasete anos antes, en 1908, mentres a Sociedade Americana de Arqueoloxía celebraba o seu consello anual, en Saint-Louis. O profesor Angell, pola sua autoridade e os seus méritos, desempeñara un papel importante en todas as deliberacións, e a el achegaron-se vários profanos que aproveitaban a oportunidade da covocatória para facer preguntas e prantexar problemas.
O chefe dese grupo non tardou en se converter en centro de atracción de todo o congreso. Era un home de xeito moi comun, mediana idade, e que fixera a viaxe de New Orleans a Saint Louis na procura de certa información que non puidera obter no seu distrito. Chamaba-se John Raymond Legrasse e era inspector de policia. Traía consigo o obxecto da sua viaxe: unha estatuiña de pedra, repunante e grotesca, moi antiga aparentemente, cuxa orixe non lograra determinar.
Non debe crer-se que o inspector Legrasse se interesase pola arqueoloxía. Todo o contrário; o seu desexo de se instruir tiña como única orixe razóns enxebremente profesionais.
A estatuiña, ídolo, fetiche ou o que fose, fora capturada meses antes nos illós boscosos do sul de New Orleans, no decurso dunha expedición contra unha presunta cerimónia vudú. Tan singulares e odiosos eran os ritos, que a policia comprendeu que se achaba ante un culto totalmente iñorado, e infinitamente mais diabólico que os do vudú.
Os confusos e incríbles relatos arrincados pola forza aos prisioneiros nada informaron sobre a sua posíble orixe. De aí o desexo da policia de consultar a algunha autoridade para identificar asi o horríble símbolo, e seguir as pegadas do culto até as suas fontes. O inspector Legrasse non esperara que o seu pedido convocara unha impresión semellante.
A aparición da curiosa estatuiña abondou para excitar aos homes de ciéncia, e pronto todos rodearon ao inspector para contemplar de preto a diminuta figura cuxa rareza e xeito de xenuina e abismal antiguidade abrian perspectivas tan misteriosas e arcaicas. Ninguén recoñeceu a escola escultórica da que nacera a estátua, e non embargante centenares e até máis de anos semellaban ter-se pousado na moura e esverdeada superfície daquela pedra descoñecida.
A figura, que os membros do congreso pasaron de man en man para a estudar con máis minuciosidade, media duns vinte a vintecinco centímetros de altura e estaba finamente labrada. Representaba un monstro de contornos levemente antropoides, pero cunha cabeza de polvo cuxo rosto era unha masa de tentáculos, un corpo escamoso que suxeria certa elasticidade, catro extremidades dotadas de poutas enormes, e un par de alas longas e estreitas no lombo. Esta critura, que exalaba unha malignidade antinatural, semellaba ser dunha pesada corpulencia, e estaba sentada nun pedestal ou bloco rectangular, coberto de indescriptíbles caracteres. A ponta das alas cofaban o borde posterior do bloco, o asento ocupaba o centro, mentres que as poutas longas e cambas das pregadas extremidades asían o borde anterior e descendian até un cuarto da altura do pedestal.
A cabeza de cefalópodo inclinaba-se cara o dorso das poutas enormes que apretaban os elevados xoenllos. O conxunto daba unha impresión de vida anormal, máis terrorífico a causa da imposibilidade de estabelecer a sua orixe. A súa vasta, pavorosa e incalculable idade era inegable; nen embergante, nada permitia relacioná-lo con algun tipo de arte dos comezos da civilización.
O material da estátua pechaba outro mistério. Non habia nada semellante, na xeoloxía, ou a mineraloxía, a aquela peza xabonosa, verdinegra, de estrías douradas ou iridiscentes. Os caracteres da base eran igualmente desconcertantes, e nengún dos membros do congreso, a pesar de que representaban á metade das autoridades mundiais nesta esfera, puido descobrir o mais remoto parentesco lingüístico. Tanto a figura coma o material pertencian a algo incríblemente afastado, totalmente distinto da humanidade que coñecemos: algo suxeria, dun modo terrible, antigos e profanos ciclos nos que o noso mundo e as nosos conceizóns non participaran.
E, non embargante, mentres os membros do congreso abanaban a cabeza e se confesaban incapaces de resolver o mistério, un deles criu descobrir algo raramente familiar na efíxie e os hieroglíficos, e ao fin, non sen reticéncia, confesou o que sabía. Este home era o hoxe desaparecido William Channing Webb, profesor de antropoloxía na Universdade de Princeton e explorador dabondo renomeado.
Corenta anos antes o profesor Webb percorrera Groenlandia e Islandia na procura de certas inscricións rúnicas que até daquela non puidera descobrir. Na costa de Groenlándia atopara-se cunha tribo dexenerada de esquimais, cuxa relixión, forma singular dos cultos demoníacos, impresionára-o sobremaneira pola sua face sanguinária e repulsiva. Era aquela unha fe que os outros esquimais ignoraban case do todo, e á que se referian estremecendo-se. Databa, dician, de épocas moi antigas, anteriores ao nacimento do mundo. Xunto a ritos anónimos e sacrifícios humanos habia invocacións de orixe tradicional dirixidas a un demo supremo ou tornasuk. O profesor Webb ouvira esa invocación na boca dun vello angekok, ou meigo sacerdote, e transcribira-a, até onde era posible, en caracteres romanos. Pero o que agora semellaba importante era o fetiche adorado nese culto, e ao redor do cal bailaban os esquimais cando a aurora boreal brillaba moi por riba dos alcantilados de xelo. Era, declarou o profesor, un tosco baixorrelevo de pedra cunha figura horrible e alguns caracteres misteriosos. Coidaba lembrar que se semellaba, polo menos en todos os riscos escenciais, á criatura bestial que agora estaban a examinar.
Este relato, recebido con asombro e surpresa polos membros do congreso, semellou excitar ao inspector Legrasse, que abrumou ao profesor a preguntas. Habendo copiado unha invocación recitada por ún dos oficiantes do illó, rogou ao profesor Webb que tratase de lembrar as sílabas recollidas en Groenlándia. Seguiu unha comparación exaustiva de todos os detalles e un intre de avesio siléncio cando o profesor e o detective conviñeron na virtual identidade das frases. Velaquí, en substáncia (a división das palabras foi estabelecida dacordo coas pausas tradicionais observadas polos oficiantes), o que o meigo esquimal e os sacerdotes de Louisiana cantaran aos seus ídolos:
Ph’nglui mglw’nafh Cthulhu
R’lyeh wgah’nagl fhtagn
Legrasse tivera mais sorte có profesor Webb, pois vários prisioneiros lle revelaran o sentido desas palabras. Era algo asi:
Na sua casa de R’lyeh
o desaparecido Cthulhu espera soñando.
E entón, respondendo a un rogo xeral, o inspector relatou minuzosamente a sua experiéncia cos fieis do illó; vexo agora que o meu tío deu grande importáncia a esa história. Tiña certa semellanza coas ensoñacións máis extravagantes dos teósofos e os criadores de mitos, e revelaba unha asombrosa imaxinación de carácter cósmico que ninguén esperaría entre párias e vagamundos.
O 1 de novembro de 1907 a policía de New Orleans recebera unha alarma do mensaxe da rexión pantanosa do Sul. Os colonos, xente primitiva, pero de bó natural, descendentes na sua maior parte de Laffite, eran présas do pánico a causa dalgo descoñecido que invadira a rexión durante a noite. Trataba-se en apariencia dun culto vudú, pero dunha espécie mais terrible que todo o que eles coñecian. Desde que o malévolo tam-tam comezara a soar naqueles bosques mouros onde ninguén ousaba aventurarse, desapareceran varias mulleres e nenos. Ouviran-se berros irracionais, chillidos desgarradores e cantos lúgubres, e unhas lapas diabólicas bailaran na espesura. Os viciños, engadia o aterrorizado mensaxeiro, non podian suportá-lo.
Nas primeiras horas da tarde vinte policias partiron en dous carricoches e un automóbil, guiados polo tremoroso colono. Cando o camiño se fixo intransitable, abandoaron os veículos, e durante vários quilómetros chapotearon en silenzo a través dos espesos bosques de cipreses onde nunca penetraba a luz do dia. Raices tortuosas e nós malignos de mofo español atrasaban a marcha, e de vez en cando unha pia de pedras húmidas ou os fragmentos dunha parede en ruínas facian mais depresiva aquela atmosfera que as árbores deformadas e as colónias de fungos contribuían a criar. Ao fin apareceu un miserable conxunto de chozas, e os histéricos colonos correron a se agrupar ao redor das vacilantes lanternas. O apagado petar dos tam-tams ouvia-se ao lonxe, a brisa traía moi de cando en cando un chillido que xeaba a sangre. Un respandor vermello semellaba filtrar-se por entre a follaxe esbranquizada, alén das interminábeis avenidas da noite selvática. A pesar da sua repunáncia a ficar novamente sós, todos os habitantes do lugar refuxiáron-se a avanzar un só paso cara a escena do culto maldito, de modo que o inspector Legrasse e as suas dezanove colegas tiveron que aventurarse sen guias por aquelas negras arcadas de horror onde nengun deles puxera o pé.
A rexión na que agora entraba a policia tiña tradiciónalmente moi má fama, e na sua maior parte non fora explorada por homes brancos. Algunhas lendas referian-se a un lago segredo no que vivia unha colosal e informe criatura, algo semellada a un pólipo e de ollos fosforescentes, e, segundo os colonos, uns demos de alas de mórcego saían a medianoite das suas cavernas para adorar ao monstro. Afirmaban que éste estaba alá desde antes que La Salle, dos índios, e aun das bestas e páxaros do bosque. Era un verdadeiro pesadelo, e vé-lo sinificaba a morte. Pero aparecia-se en soños aos homes, e iso abondaba para que éstes se mantivesen afastados. A orxia vudú desenvolvia-se nos limites estremos do área aborrecida, pero inda asi o emprazamento era abondo malo, e iso quizais aterrara aos colonos mais que os chillidos ou incidentes.
Só a poesia ou a tolémia podian ter reproducido os ruídos que ouviron os homes de Legrasse mentres atravesaban lentamente o avesio illó, achegando-se á luz vermella e aos apagados tam-tams. Hai unha cualidade vogal própria das bestas; e nada mais terrible que ouvir unha delas cando o órgao de onde provén deberia emitir outra. Unha fúria animal e unha licenza orxiástica se exacerbaban alá até atinxir alturas demoníacas con berros e ouvidos extáticos que reverberaban nos bosques trevosos como lufadas pestilentes xurdidas dos abismos do inferno. De vez en cando cesaban os berros e o que semellaba un coro de voces roncas entoaba a odiosa melopea:
Ph’nglui mglw’nafh Cthulhu
R’lyeh wgah’nagl fhtagn.
Por fin os homes chegaron a un sítio onde o bosque era menos mesto, e se atoparon de pronto no lugar mesmo da escena. Catro trastabillaron, un quinto perdeu o coñecemento, e outros dous lanzaron un berro de horror que, por sorte, foi apagado polo tumulto salvaxe da orxía. Legrasse rociou con auga pantanosa o rosto do home esvaecido, e entón todos contemplaron o espectáculo fascinados polo horror. Nun claro natural do illó alzaba-se unha illa verde dunhas corenta áreas de extensión, desprovista de árbores, e abondo seca. Alá saltaba e retorcia-se unha horda de anormalidades humanas mais indescriptíbeis que calquera das que puidese pintar un Sime ou un Angarola. Sen roupas, esta híbrida caterva bramaba, ruxía e contorsionaba-se ao redor dunha fogueira circular. De vez en cando se abrían as cortinas de lume e podía-se distinguir no centro un bloco de granito duns dous metros e meio de alto, en cuxo cúmio, incongruente pola súa cativeza, se alzaba a funesta estatuiña. En dez pelouriños instalados a intervalos regulares nun ancho círculo que rodeaba a fogueira, co monolito como centro, colgaban cabeza abaixo os corpos estrañamente mutilados dos desaparecidos colonos. Dentro deste círculo saltaba e ruxia o anelo de fieis, movendo-se de esquerda a dereita nunha bacanal interminable entre o círculo de cadaveres e o círculo de lume.
Puido ter sido só a imaxinación ou puido ter sido un simples eco, pero ún dos homes, un impresionable español, coidou ouvir que as invocacións eran seguídas por unhas respostas antifonais que procedian dun afastado e avesio lugar, situado no máis profundo daquel bosque de lenda. Este home, Joseph D. Gálvez, a quen mais tarde atopei e interroguei, era desbordantemente imaxinativo. Chegou a dicer que ouvira o débil petar dunhas grandes alas e que entreviu uns ollos luminosos e unha enorme masa branca atrás das árbores mais afastada. Pero coido que estaba demasiado influído polas supersticións locais.
A inactividade dos homes paralisados foi comparativamente de pouca duración. O deber venceu pronto todas as dúvidas, e ainda que os celebrantes debian de chegar ao centenar, a policia, confiada nas suas armas de fogo, irrompeu en meio da horda. Durante cinco minutos o caos e o tumulto foron indescriptibles. Houbo furiosos golpes, disparos, e fuxidas. Pero finalmente Legrasse puido contar corenta e sete prisioneiros, aos que obrigou a vestir-se, e que rodeou de policias. Cinco dos celebrantes morreran, e outros dous, moi malferidos, foron transportados polos seus cúmplices en improvisadas padiolas. A imaxe do monolito foi tirada con todo coidado e levada por Legrasse.
Examinados no cuartel da policia, despóis dunha viaxe esgotador, os prisioneiros resultaron ser mestizos de moi baixa ralea, e mentalmente febles. Eran na sua maior parte mariñeiros, e habia alguns negros e mulatos, procedentes case todos das illas de Cabo Verde, que daban un certo matiz vudú a aquel culto heteroxéneo. Pero non se necesitaron moitas preguntas para comprobar que se trataba dalgo mais antigo e profundo que un fetichismo africano. Ainda que degradados e iñorantes, os prisioneiros mantiveron-se fieis, con espantosa consisténcia, á idea central do seu aborrecible culto.
Adoraban, dixeron, aos Grandes Antigos que eran moi anteriores ao home e que chegaran ao xove mundo desde o ceo. Eses Antigos retiraran-se agora ao interior da terra e ao fondo do mar, pero os seus cadaveres comunicaran-se en soños co primeiro home, quen inventou un culto que nunca morrera. Este era ese culto, e os prisioneiros dixeron que existira sempre e que sempre existiria, ocultando-se en lonxanías desertas e lugares retirados até que o grande sacerdote Cthulhu saise da sua sombría morada na cidade submarina de R’lyeh para reinar outra vez sobre a Terra.
Algun dia viria, cando os astros ocuparan unha determinada posición; e o culto segredo estaria alá, esperando-o.
Mentres tanto non podian dicer nada mais. Trataba-se dun segredo que nen a tortura podería arrincar-lles. A humanidade non era o único consciente na Terra, pois habia unhas formas que emerxían da sombra para visitar aos seus escasos fieis. Pero éstas non eran os Grandes Antigos. Nengun ser humano vira aos Antigos. O ídolo de pedra representaba ao grande Cthulhu, pero ninguén podia dicer se os outros eran ou non como el. Ninguén era capaz de decifrar agora a antiga escritura; moitas cousas transmitian-se oralmente. A invocación ritual non era o segredo. Éste non se comunicaba nunca en voz alta. O canto significaba: “Na sua casa de R’lyeh o desaparecido Cthulhu espera soñando”.
Só dous dos prisioneiros foron xulgados abondo cuerdos e foron aforcados; o resto foi enviado a diversas instituizóns. Todos negaron ter participado nos crimes rituais, e afirmaron que os culpables daquelas mortes eran as Alas-Negras que viñeran até eles desde o seu refúxio inmemorial no bosque encantado. Pero nada coerente se puido saber daqueles aliados misteriosos. O que a policia logrou obter saiu na sua maior parte dun vellísimo mestizo chamado Castro, quen pretendia ter tocado portos arredados e falado cos chefes imortais do culto nas montañas de China.
O vello Castro lembraba fragmentos de odiosas lendas que empequeñecían as especulacións dos teósofos e facian do noso mundo algo recente e fugaz. En ciclos moi afastados outros seres governaran a Terra. viveran en grandes cidades, e os seus vestíxios podian atopar-se ainda -lle dixeran a Castro os imortais de China-nunhas pedras ciclópeas dalgunhas illas do Pacífico. Morreran moitísimo antes da aparición do home, pero habia artes que poderian revivé-los cando os astros volveran a ocupar a sua xusta posición nos ceos da eternidade. Estes seres, indubitablemente, procedian das estrelas e trouxeran as suas imaxes con eles.
Estes Grandes Antigos, continuou Castro, non eran de carne e óso. Tiñan forma – non o probaba seica esta imaxe estelar? -, pero esa forma non era material. Cando as estrelas eran propícias ian de mundo en mundo a través do ceo; pero cando eran desfavorabeis, non podian viver. Pero ainda que xa non vivesen, non morreran en realidade. Xacían todos en casas de pedra na grande cidade de R’lyeh, preservada polos sortiléxios do grande Cthulhu para o dia que as estrelas e a Terra puidesen receber a sua gloriosa resurreizón. Pero nesa época algunha forza exterior debia axudar á liberación dos seus corpos. Os esconxuros que impedian que se descompuxesen impedian tamén que se movesen, e os Antigos tiñan que se contentaren con xacer e pensar na escuridade mentres transcorrian millóns de anos.
Coñecian todo o que ocorria no mundo, pois a sua linguaxe consistia na transmisión do pensamento. Nese mesmo intre falaban nas suas tumbas. Cando, despóis dun caos infinito, apareceron os primeiros homes, os grandes antigos falaron aos mais sensíbles moldeándolles os soños.
Aquelos primeiros homes, bisbillotou Castro, estabeleceron o culto con que se adoraba aos ídolos dos Grandes Antigos; ídolos traídos de estrelas escuras nunha época infinitamente afastada. Ese culto non morreria até que as estrelas volveran a ser favorabeis.
Os sacerdotes quitarian entón ao grande Cthulhu da sua tumba para que revivise aos seus vasallos e volvera a asumir o seu reinado na Terra. Ese tempo seria fácil de coñecer, pois entón a humanidade semellaria-se aos Grandes Antigos: salvaxe e libre, alén do ben e do mal, sen moral, e sen lei. E todos os homes berrarian e matarian, e gozarian ledamente. Os Antigos, liberados, aprenderian novos modos de berrar e matar e gozar, e o mundo inteiro arderia nun holocausto de liberdade e éxtase. Mentres tanto, o culto, con apropiados ritos, debia conservar a lembranza daqueles dias antigos e presaxiar o seu retorno.
Nos primeiros tempos alguns homes escollidos falaran en soños con aqueles seres, pero entón algo pasara. A grande cidade de pedra de R’lyeh, cos seus monolitos e sepulcros, afundira-se baixo as ondas, e as augas dos abismos, con ese mistério primixénio no que ninguén pensara nen sequera en penetrar, interromperan esas citas espectrais. Pero as lembranza non morrian, e os altos sacerdotes afirmaban que cando os astros fosen favorables a cidade voltaria á superfície. Entón os vellos espíritos da Terra, mofosos e sombríos, sairían dos seus soterráneos e propagarian os rumores recollidos alá, en esquecidos fondos do oceano. Pero deles o vello Castro non se atrevia a falar. Interrompeu-se de pronto e nen a persuasión nen as subtilezas puderon arrincar-lle outras informacións. Tampouco quixo mencionar, curiosamente, o tamaño dos Antigos. Encanto ao culto, afirmou que o seu centro debia atopar-se nos desertos intransitados de Arábia, onde Irem, a cidade dos Piares, soña ainda intacta e segreda. Non tiña relazón algunha coa bruxería europea, e só era coñecido polos seus membros. Nengun libro aludía a el, ainda que os chineses imortais dician que no Necronomicón do árabe tolo Abdul Alhazred habia un sentido agocho que o iniciado podia interpretar de moi diversas maneiras, especialmente no tan discutido dístico: Non está morto quen pode xacer eternamente, e co paso dos anos a mesma morte pode morrer.
Legrasse, profundamente impresionado, e non pouco intrigado, buscara sen éxito as filiacións históricas do culto. Castro, aparentemente, dixera a verdade ao afirmar que era un segredo. As autoridades da Universidade de Tulane non puderon botar luz algunha sobre o culto ou a imaxe, e agora recorria ás maiores autoridades e se econtraba nada menos que co episodio de Groenlandia do profesor Webb.
O fervente interese que acordou o relato de Legrasse, corroborado pola presenza da estatuiña, tivo algun eco nas cartas que trocaron entón os membros do congreso; pero á penas hai algunha mención no informe oficial. A prudéncia é preocupación primordial daqueles que se enfrentan a miúdo á charlatanería e a impostura.
Legrasse emprestou durante un tempo a estátua ao profesor Webb, pero á morte deste último foi-lle devoltada, e está desde entón na sua casa. Alá vin-a non fai moito tempo. É de veras algo estremecedor, e indiscutibelmente semellante á escultura labrada en soños polo xove Wilcox.
Non me asombrou que o meu tío se excitase co relato do xove. O que puido pensar ao saber, xa inteirado da información recollida por Legrasse, que un xove sensible non só soñara a figura e os hieroglíficos das imaxes do illó e de Groenlándia, se non que tamén ouvira en soños tres das palabras da fórmula repetida polos mestres de Louisiana e os diabólicos esquimais? Era natural que o profesor Angell iniciase unha minuciosa investigación, ainda que eu no meu fóro interno suspeitaba que o xove Wilcox ouvira falar do culto, e inventara unha série de soños para acrescentar o mistério ante os ollos do meu tío. O relato dos outros soños e os recurtes coleccionados polo profesor semellaban corroborar a história do xove; pero o meu ben fundado racionalismo e a total extravagáncia do asunto levaron-me a adoptar as conclusións que estimei mais razoables. De modo que despóis de estudar outra vez o manuscrito e comparar as notas teosóficas e antropolóxicas coa descrición do culto que fixera Legrasse, viaxei a Providence para ver ao escultor e increpar-lle o burlar-se de tal modo dun sábio anciano.
Wilcox vivia ainda, só, no Fleur de Lys de Thomas Street, desagradable imitación vitoriána da arquitectura bretona do século XVII. A fachada de estuco do hotel lucia ostentosamente entre as encantadoras casas coloniais e á sombra do mais fermoso campanário xeorxiano que puidese ver-se en América. Atopei a Wilcox nos seus cuartos, sumido na súa laboura, e comprendin deseguida, polas pezas que o rodeaban, que o seu xénio era profundo e auténtico.
Coido que durante un tempo Wilcox figurará entre os grandes decadentes; pois cristalizou en arxila, e reflectirá un dia na mármore, eses pesadelos e fantasias evocados en prosa por Arthur Machen e que Clark Ashton Smith fixo visibles en versos e pinturas.
Moreno, fráxil, e dun xeito un pouco descuidado, Wilcox volveuse e sen deixar a sua cadeira preguntou-me o que desexaba. Cando lle dixen quen era, manifestou certo interese, pois o meu tío excitara a sua curiosidade ao examinar os seus raros soños, ainda que sen expresar as razóns dese exame. Sen sacalo da súa iñoráncia, tratei prudentemente de lle facer falar.
Pouco tempo abondou-me para me convencer de que era sincero; falaba dos seus soños dun modo inequívoco. Eses soños, e o seu resíduo subconsciente, influiran profundamente na sua arte, e mostrou-me unha estátua mórbida cuxo modelado estremeceu-me, case, pola forza da sua escura suxestión. Non lembraba ter visto o orixinal agás no baixorrelevo criado durante un soño, pero os contornos se formaran insensíbelmente baixo as suas mans. Era, sen dúvida, a forma xigantesca da que falara no seu delírio. Comprobei moi pronto que non sabia nada do culto, salvo o que o constante interrogatorio do meu tío deixara escapar, e tratei outra vez de concebir de que modo podia tér recebido esas impresións sobrenaturais.
Falaba dos seus soños dun xeito estrañamente poético, facendo-me ver con terrible claridade a cidade ciclópea de pedra verde e mofosa – cuxa xeometria, engadiu curiosamente, era totalmente errónea -, e ouvín outra vez cun temor expectante o soterráneo chamado mental: Cthulhu fhtagn, Cthulhu fhtagn.
Esas palabras figuraban na temible invocación que evocaba o soño-vixília de Cthulhu na súa bóveda de pedra de R’lyeh, e a pesar das miñas racionais ideas sentin-me profundamente perturbado. Wilcox, era indubidable, ouvira falar casualmente do culto, e esquecera-o deseguida na masa das leituras e conceizóns igualmente fantásticas. Máis tarde, en virtude do seu impresionable carácter, o culto atopara un modo de expresión subconsciente nos soños, o baixorrelevo de arxila e a estátua que eu estaba agora contemplando. De modo que a superchería fora involuntária. O xove tiña uns modais un pouco afectados, e un pouco vulgares, que me desagradaban de veras; pero eu xa estaba disposto a admitir todo o seu xénio como a sua honestidade. Despedin-me amablemente, e desexei-lle todo o éxito que o seu talento prometia.
O asunto do culto continuou fascinando-me e ás veces imaxinaba poder adquirir un grande renome investigando a sua orixe e relazóns. Visitei New Orleans, falei con Legrasse e outros dos que participaran naquela vella expedición, examinei a estatuiña, e até interroguei aos prisioneiros que ainda vivian. O vello Castro, por desgraza, morrera había vários anos. O que escoitei entón de viva voz, ainda que non foi máis ca unha confirmación detallada dos escritos do meu tío, acrescentou o meu interese, e tiven a seguranza de estar sobre a pista dunha relixión moi antiga e segreda cuxa descoberta me converteria nun antropólogo de nota. A miña actitude era ainda entón materialista, como ainda quixese que o fose, e por unha inexplicable perversidade mental rexeitei a cadráncia dos soños e os recurtes coleccionados polo profesor Angell.
Houbo algo, non embargante, que comecei a suspeitar e que agora coido saber: a morte do meu tío non foi nada natural. Caiu ao chan na colina, nunha das estreitas ruelas que partian duns peiraos onde abundaban os mestizos estranxeiros, após do descoidado empurrón dun mariñeiro de tez moura. Eu non esquecera que os oficiais de Louisiana se distinguian pola mistura de sangues e os seus intereses mariños, e non me surprendese coñecer a existéncia de agullas velenosas e métodos criminais segredos tan faltos de piedade como aquelas crenzas e ritos misteriosos. Legrasse e os seus homes, é certo, non foran amolados; pero en Noruega acaba de morrer un mariño que vía cousas. Non puideron ter chegado a ouvidos sinistros as investigacións realizadas polo meu tío despóis de se atopar co escultor? Coido hoxe que o profesor Angell morreu porque sabia ou queria saber demasiado. É posible que me espere un fin semellante, pois eu tamén aprendín moito.
3. A tolémia do mar
Se o ceo decidise algun dia lembrar-me un insigne favor, riscaria totalmente da miña memória a descoberta que fixen, por simples casualidade, ao botar unha ollada a unha folla de xornal que recubría un andel. Era un vello número do Sidney Bulletin do 18 de abril de 1925, co cal non podería dar na miña vida cotiá. Pasara inadvertido até para a axéncia de recurtes que estivera a coleccionar durante esa época materiais para o meu tío.
Case abandoara eu a miñas investigacións sobre o que o profesor chamaba o “culto de Cthulhu” e atopába-me de visita na casa dun docto amigo de Patterson, New Jersey, conservador do museu local e mineraloxista de renome. Examinando un día os exemplares de reserva, amoreados en desorde nos andeis dunha das salas do fondo do museu, a miña ollada detivo-se na rara ilustración dun dos xornais estendido baixo as pedras. Era o Sidney Bulletin que mencionei. O meu amigo tiña corresponsais en todos os paises estranxeiros imaxinabeis. A imaxe era unha fotografia en sépia dunha odiosa estatuiña de pedra case igual á que Legrasse atopara no illó.
Despoxei vivamente á folla do seu precioso conteúdo, lin o artigo con cuidado e lamentei a sua brevidade. O que suxería, non embargante, era de suma importáncia para a miña xa vacilante procura. Arrinquei coidadosamente a nova co propósito de me pór deseguida en acción. Velaqui o conteúdo:
O VIGILANT ARRIBOU REMOLCANDO A UN IATE NOVACELANDÉS ARMADO. UN MORTO E UN SOBREVIVINTE A BORDO. RELATAN COMBATES FURIOSOS E MORTES EN ALTA MAR. MARIÑEIRO RESGATADO NEGA-SE A DAR DETALLES DA MISTERIOSA EXPERIÉNCIA. ÍDOLO ESTRAÑO ATOPADO NO SEU PODER. INICIARÁ-SE UNHA INVESTIGACIÓN.
O cargueiro Vigilant, da compaña Morrison, procedente de Valparaíso, arribou esta mañá ao seu posto de amarre en Darling Harbour remolcando ao iate Alert de Dunedin N.2 con sérias avarías, pero dotado ainda dun poderoso armamento. O iate foi avistado o 12 de abril aos 34º21′ de latitude sul, e aos 152º17′ lonxitude oeste, cun morto e un sobrevivinte a bordo.
O Vigilant deixou Valparaíso o 25 de marzo, e o 2 de abril foi afastado considerablemente do seu curso, en dirección sul, por excepcionais treboadas e enormes ondas. O 12 de abril avistou o buque á deriva. En apariéncia fora abandoado, pero despóis descobriu que levaba un sobrevivinte en estado de delírio, e un home morto polo menos desde había unha semana.
O sobrevivinte apretaba entre as suas mans unha pedra horrible de orixe descoñecida, duns trinta centímetros de altura, cuxa orixe os profesores da Universidade de Sidney, a Sociedade Real, e o museu de College Street non puideron determinar, e que o home afirmaba ter descuberto na cabina do iate, nun altarciño rudimentário.
Este home, xa recobrado, relatou unha história de piratería e violéncia sumamente estraña. Trata-se dun noruego chamado Gustaf Johansen, de certa cultura, segundo oficial na galeta Emma de Auckland, que partiu para o Callao o 20 de febreiro, cunha tripulación de 20 homes.
O Emma, dixo, foi demorado e afastado considerablemente da sua rota pola trevoada do 1º de marzo, e o 22 do mesmo mes aos 49°51′ de latitude sul e aos 128º54′ de lonxitude este atopou ao Alert conducido por unha tripulación de canacas e mestizos de fasquía patibulária. O capitán Collins non obedeceu a orde de virar, e a tripulación do iate abriu fogo sen aviso cunha bateria de cañóns de bronce particularmente pesada.
Os mariñeiros do Emma, dixo o sobrevivinte, resistiron-se con valentía, e inda que a goleta comezou a afundir-se, pois vários proxectís atinxiran a liña de aboiación, lograron achegar-se ao inimigo e o abordaron poñéndo-se a loitar en cuberta. Como os tripulantes do iate combatían dun modo torpe e cruel, tiveron que matá-los a todos.
Tres dos homes do Emma, mesmo o capitán Collins e o primeiro oficial Gree, morreron; e os oito restantes, baixo o mando do segundo oficial, Johansen, puxeron-se a navegar na dirección seguída orixinalmente polo iate, a fin de descobrir por que motivo se lles ordenara mudar de rumo.
Ao dia seguinte desembarcaron nunha illiña que non figuraba en nengún mapa. Seis dos homes morreron alá, ainda que Johansen se mostrou particularmente reticiente a este respecto e dixo que cairan nunha fenda entre as penas.
Máis tarde, semella, Johansen e os seus parceiros voltaron ao iate e trataron de o facer navegar, pero foron vencidos pola trevoada do 2 de abril.
Desde ese dia até o 12 de abril, data en que foi recollido polo Vigilant, Johansen non lembra nada, nen sequera cando morreu o seu parceiro William Briden. A morte non se debeu aparentemente a outra causa que a privacións.
Cables procedentes de Dunedin informan que o Alert era moi coñecido como barco de carga e tiña moi mala reputación. Pertencia a un curioso grupo de mestizos cuxas frecuentes incursións noiturnas aos bosques atraían non pouca curiosidade. Despóis da trevoada e os tremores de terra do 1º de marzo fixera-se á vela.
O noso corresponsal en Auckland afirma que o Emma e os seus tripulantes gozaban dunha excelente reputación e que Johansen é un home digno de toda confianza.
O almirantazgo vai iniciar unha investigación sobre este asunto, durante a cal tratará-se de convencer a Johansen para que fale mais libremente.
Isto era todo, ademais da diabólica imaxe, pero que pensamentos acordou na miña mente! Estas novas e preciosas novas verbo do culto de Cthulhu probaban que éste tiña fieis seguidores tanto no mar como na terra. Que motivo impulsara á híbrida tripulación a ordenar o regreso do Emma mentres navegaban co seu ídolo? Que illa descoñecida era aquela na que morreran seis dos tripulantes, verbo do cal o contramestre Johansen se mostraba tan reticente? Que resultado tivera a investigación do almirantazgo e que se sabia do odioso culto en Dunedin? E o máis extraordinário, que profunda e natural relazón de feitos era esta que daba unha significazón maligna e inegable aos sucesos tan cuidadosamente anotados polo meu tío?
O 1º de marzo – o 28 de febreiro dacordo co fuso horário internacional – produciran-se unha trevoada e un terremoto. O Alert e a sua malencarada tripulación deixaran Dunedin como obedecendo un imperioso chamado, e no outro estremo da Terra poetas e artistas comezaran a soñar con unha ciclópea cidade submariña mentres un xove escultor modelaba, en soños, a forma do terrible Cthulhu.
O 23 de marzo a tripulación do Emma desembarcaba nunha illa descoñecida, perdendo alá seis homes; e nesa mesma data os soños dalgunhas persoas atinxiron a sua maior intensidade e se oscurecieron co terror dun monstro maligno e xigantesco, mentres un arquitecto voltaba-se tolo, e un escultor caía présa do delirio. E o que pensar desa trevoada do 2 de abril, data na que cesaron todos os soños da cidade mergullada, e Wilcox saiu indemne daquela febre estraña? O que pensar igualmente daquelas alusións do vello Castro aos Antigos vidos das estrelas e ao seu reino próximo, e ao seu culto, e ao seu governo dos soños? Estaba balanceándome no borde dun abismo de horrores cósmicos, insuportábeis para un ser humano? En todo caso non afectaron se non á mente, pois o 2 de abril puxo termo dalgun modo á mostruosa ameaza que sitiara a alma dos homes.
Aquela tarde, despóis de ter pasado o día enviando telegramas e facendo urxentes preparativos, despedin-me do meu hóspede e tomei un tren para San Francisco. En menos dun mes cheguei a Dunedin, onde, non embargante, descobrin que se sabía moi pouco dos estraños membros do culto que viveran nas pousadas marineras. O vagamundeo nos peiraos era asunto demasiado común, e non valia a pena mencioná-lo ; pero algo ouvín a propósito dunha expedición terrestre realizada por estes mestizos durante a cal escoitou-se o débil petar duns tambores e viu-se un lume vermello nas cuíñas afastadas.
En Auckland enteirei-me de que Johansen voltara a Sidney, onde acababa de sometérselle a un inútil interrogatorio, co pelo totalmente cano, e que despóis de vender a súa casiña de West Street voltara coa sua muller ao seu vello lar, en Oslo. Da súa aventura non dixo aos seus amigos máis do que xa sabian os oficiais do almirantazgo, e todo o que puideron facer foi dar-me o seu novo enderezo.
Voltei entón a Sidney, e falei sen éxito con xente de mar e membros da corte. Vin o Alert en Circular Quay, na baía de Sidney, pero nada me revelou o seu casco. A imaxe en créquenas, de cabeza de polvo, corpo de dragón, asas escamosas, e pedestal con hieroglíficos, conservaba-se no museu de Hyde Park. Examinei-na con coidado, e descobrín que estaba esquisitamente labrada, e tiña o mesmo profundo mistério, terrible antigüidade, e sobrenatural rareza de material que o exemplar mais pequeno de Legrasse. Para os xeólogos, dixo-me o conservador do museu, a estátua era un enigma monstroso, e xuraban que non había no mundo unha pena semellante. Lembrei, estremecendo-me, o que dixera o vello Castro a Legrasse a propósito dos primeiros Grandes Antigos:
“Viñeron das estrelas, e trouxeron consigo as suas imaxes“.
Profundamente perturbado resolvín visitar ao oficial Johansen en Oslo. Cheguei a Londres, reembarqueime deseguida para a capital de Noruega, e un dia de outono botei pé a terrra nun limpo desembarcadeiro, á sombra do Egeberg.
A casa de Johansen, descobrín, estaba situada na Cidade Vella do rei Harold Haardrada, que conservara o nome de Oslo durante os séculos en que a cidade principal adoptase o nome de Cristianía. Fixen a curta viaxe nun taxi, e petei co corazón tremoroso a porta dunha casa vella e limpa de fronte xesado. Saiu a receber-me unha muller de cara triste, vestida de negro, quen me comunicou nun inglés vacilante que Gustav Johansen non era xa deste mundo.
Non sobrevivira moito ao seu regreso, pois a sua aventura mariña de 1925 lle estragara a saúde. A muller non sabia máis que o público, pero Johansen deixara un longo manuscrito, que trataba “asuntos técnicos”, escrito en inglés coa intención manifesta de que a súa esposa non-o entendese. Mentres paseaba por unha rúa, preto do peirao de Goteborg, un atado de vellos xornais, saído da xanela dun altiño, petou-no e fixo-o cair. Dous mariñeiros índios axudaron-o deseguida a erguer-se , pero o home morreu antes que chegase a ambuláncia. Os médicos, incapaces de precisar a causa do deceso, atribuiran-o a un malestar do corazón e a un debilitamento xeral.
Sentín entón que un escuro terror, que non me abandonaria até que a min tamén me fose lembrado o eterno repouso, “acidentalmente” ou por outro motivo, me traspasaba os ósos. Tendo persuadido á viúva de que o meu coñecemento deses “asuntos técnicos” me autorizaba a posuir o manuscrito, levei-me o documento e comecei a lé-lo no barco que me conducía a Londres.
Era un relato simples, desordeado; un diário de mar redactado de memória no que se tentaba recoller día a día aquela última e terrible viaxe. Non o transcriberei literalmente por mor das súas escuridades e redundáncias, pero o meu resumo abondará para explicar por que o rumor das augas contra os custados do buque se me fixo tan intolerable que tiven que taponarme os ouvidos.
Johansen, grazas a Deus, non o sabía todo, ainda que viu a cidade e o monstro; pero eu xa non poderei dormir en paz mentres lembre o horror que espera emboscado do outro lado da vida, no tempo e o espazo, e aquelas malditas criaturas que viñeron dos astros máis antigos e que soñan nas profundidades do mar, coñecidas e favorecidas por un culto de pesadelo decidido a lanzá-las sobre o noso planeta cada vez que algún terremoto volte a elevar a monstrosa cidade de pedra ao ar e a luz do sol.
A viaxe de Johansen comezara tal como o declarara el mesmo ante o almirantazgo. O Emma deixara Auckland en lastre o 20 de febreiro, e sentiu todo o impacto desa tempestade consecutiva ao terremoto que arrincou aos abismos mariños o horror que povoou os soños dos homes. Recobrado o governo, o buque navegou favorablemente até se atopar co Alert o 22 de marzo (e sentin a mágoa do oficial ao descreber o bombardeo e o afundimento da súa nave). Dos mestizos do iate, Johansen falaba cun horror sinificativo. Había algo abominabel neles que facia que a súa destrucción semellase case un deber, e Johansen se surprende ante a acusación de crueldade que contra el e os seus parceiros fixo a corte. Xa no iate capturado, Johansen e os seus homes, impulsados pola curiosidade, proseguen viaxe até avistar unha alta coluna de pedra que emerxe do océano, e aos 49º9′ de latitude oeste, e 126º43′ de lonxitude sul, atopan-se ante unha costa barrosa, e unha albanelería ciclópea cuberta de algas que non pode ser senon a substáncia tanxible do terror supremo do universo: a cidade morta de R’lyeh, construída hai millóns de anos, antes dos comenzos da nosa história, polas enormes e horrorosas criaturas que desceron desde uns astros descoñecidos. Alá xacen o grande Cthulhu e os seus parceiros, agochos nunhas bóvedas verdes e húmidas desde onde envian, despóis de incalculabeis ciclos, pensamentos que aterrorizan aos homes sensibles e reclaman impériosamente aos fieis do culto que inicien a pelegrinaxe da liberación e a restauración. O oficial Johansen iñoraba todo isto, pero Deus sabe ben que vira abondo!
Coido que emerxeu das augas só o cúmio da cidadela, coroada por un enorme monolito, onde xaz o grande Cthulhu. Cando imaxino o tamaño de todo o que pode agochar o fondo do oceano, sinto desexos de morrer sen esperar xa máis. Johansen e os seus homes sentiron-se estarrecidos ante a maxestade cósmica desta húmida Babilonia habitada por demos, e deberon suspeitar, instintivamente, que non pertencia nen a éste nen a nengun outro planeta similar. En todas as liñas da estremecida descrición de Johansen adverte-se o mesmo pavor; ante o tamaño indescriptible dos blocos de pedra verde, ante a altura vertixinosa do monolito labrado, ante a asombrosa identidade desas colosais estátuas e baixorrelevos coa rara imaxe atopada na sentina do Alert.
Sen coñecer o futurismo, Johansen descrebe, ao falar da cidade, algo moi semellante a unha obra futurista. En vez de se referer a unha estrutura definida, algun edifício, reduce-se a falar de vastos ángulos e superfícies pétreas… superfícies demasiado grandes para ser deste mundo, e cubertas por hieroglíficos e imaxes horribles. Menciono estes ángulos pois lémbranme aos soños que me relatou Wilcox. O xove escultor afirmou que a xeometría da cidade dos seus soños era anormal, non euclidiana, e que suxería esferas e dimensións distintas das nosas. Agora un mariño ilustrado tiña ante a terrible realidade a mesma impresión.
Johansen e os seus homes desembarcaron na práia desta monstrosa acrópole, e rubiron-se, esbarando, polos titánicos e mofosos chanzos que nengún ser humano puidese edificar. O sol mesmo semellaba deformado cando llo ollaba a través das miasmas polarizadas que emanaban desta perversión submariña; unha ameaza tortuosa axexaba neses ángulos desconcertantes onde unha segunda ollada descobría unha concavidade onde se crera ver a convexidade.
Todos os exploradores, inda antes de ver algo definido (salvo as penas, os mofos e as algas) sentiron-se présos dun indefinible terror. Todos escaparian se non temesen a burla dos outros, e só de mala vontade se decidiron a buscar – vámente, como comprenderon máis tarde – algo que servise de lembranza.
Rodrigues, o portugués, foi o primeiro en chegar á base do monolito e berrou-lles aos outros o que acababa de descobrir. Pouco máis tarde os homes contemplaron curiosamente unha enorme porta de pedra labrada co xa familiar baixorrelevo do polvo-dragón. Asemellaba-se, di Johansen, á enorme porta dun celeiro. Todos viron alá unha porta, xa que estaba encadrada nun limiar, un dintel e dous montantes, pero ninguén puido decidir se estaba situada horizontalmente, como a porta dunha trampa, ou algo inclinada, como a porta exterior dun altiño. Como o dixese Wilcox, a xeometría do lugar era errónea. Un non podia estar seguro de que o mar e o chan fosen horizontais, de modo que a posición relativa de todo o resto semellaba variar.
Briden calcou sobre a pedra en diversos sítios sen resultado. Entón Donovan apalpou con delicadeza os bordes, apertando separadamente cada ponto. Subiu con lentitude ao longo da grotesca moldura de pedra – pode dicer-se que subiu se se admite que a porta non era ao fin e ao cabo horizontal -, e os homes se preguntaron como unha porta podia ser tan enorme. Ao fin, moi suavemente, moi lentemente, a parte superior do panel comezou a inclinar-se cara adentro, e todos viron que a pedra se balanceaba.
Donovan deslizou-se ou subiu dalgún modo ao longo dun dos montantes, e os homes puxeron-se a observar o curioso retroceso da porta monstrosa. Neste fantástico mundo de deformacións prismáticas, a pedra desprazaba-se anormalmente en diagonal, desprezando todas as leis da matéria e a perspectiva.
A abertura mostraba unha escuridade case material. Estas tebras tiñan realmente unha cualidade positiva, pois ocultaban algunhas partes das paredes interiores que debian ser visibles. Ao fin xurdiu daquela cárcere milenária algo así como unha humareda que oscureceu a luz do sol mentres se elevaba cara o ceu, empequenecido e arrogado, coa axuda das suas alas membranosas. O cheiro que saía daqueles abismos recén abertos era insuportable, e Hawkins, que tiña o ouvido fino, coidou ouvir alá abaixo un són chapoteante e inmundo. Todos escoitaron, e todos escoitaban ainda cando o monstro se fixo visible, babeando e apretando a sua imensidade verde e xelatinosa a través da tebrosa abertura até se elevar pesadamente no ár corrompido daquela cidade de pesadelo.
A letra do pobre Johansen é á penas intelixible nesta parte. Dos seis homes que nunca chegaron ao barco, coida que dous morreron simplesmente de medo naquel intre maldito. O monstro está alén de toda posible descrición. Non hai linguaxe aplicable a ese abismo de horror inmemorial, a esa pavorosa contradicción de todas as leis da matéria, a forza e a orde cósmicas. Unha montaña que camiñaba. Deus! Pode estrañar que no outro lado da Terra tolease un grande arquitecto, e que naquel telepático intre a febre devorase ao pobre Wilcox? O monstro dos ídolos, o verde e viscoso demo vido de outros astros, acordara para reclamar os seus direitos. As estrelas eran outra vez favorabeis, e o que un vello culto non pudera lograr pola sua vontade, un puñado de inocentes mariñeiros o facia por acidente. Despóis de millóns e millóns de anos o grande Cthulhu era libre outra vez.
Tres homes foron varridos por aquelas patas membranosas antes que ninguén tivese tempo de se voltar. Que descansen en paz, se hai algun descanso no universo. Eran Donovan, Guerrera e Angstrom. Parker esbarou mentres os outros tres sobrevivintes precipitaban-se nun escenário infinito de penas esverdeadas. Johansen xura que foi absorbido cara enriba por un ángulo que non debía estar alá; un ángulo agudo que se comportara como se fose obtuso. De modo que só Briden e Johansen chegaron ao bote, e se dirixiron até o Alert mentres a montañosa monstrosidade descendía polos chanzos de pedra esbaradiza e se detiña, titubeando, a beiras da auga.
As caldeiras ficaran funcionando a pesar de que todos baixaran a terra, e abondaron uns poucos segundos de frenéticas corridas entre rodas e motores para pór en marcha o Alert. Lentamente, entre os horrores distorsionados desa escena indescriptible, a hélice comezou a petar as augas. Mentres tanto, na costa mortal, sobre aquelas construccións que non eran deste mundo, o monstro xigantesco vido das estrelas emitía uns berros inarticulados, como Polifemo ao maldicer o veloz navío de Ulises. Deseguida, con máis audácia cós cíclopes da lenda, o grande Cthulhu penetrou nas augas e iniciou a persecuzón cuns golpes que ergueron unhas enormes ondas. Briden voltou a vista e toleou. Desde entón ríu a intervalos até que a morte o atinxiu na sua cabina mentres Johansen vagaba delirando dun lado a outro.
Pero Johansen non abandonara a partida. Comprendendo que o monstro atinxiría seguramente o Alert antes que a presión chegase ao máximo, resolveu tentar algo desesperado, e, acelerando os motores, subiu á cuberta e fixo xirar o timón. Na superfície das augas houbo un remuíño espumoso, e mentres medraba a presión do vapor, o valente noruego dirixiu o navío contra aquela montaña xelatinosa que se alzaba sobre as suxas espumas como a popa dun galeón demoníaco. A horrible cabeza de pulpo, envolta en tentáculos, chegaba case até a ponta do bauprés; pero Johansen non recuou.
Houbo un estalo como o dun globo que se desinfla, un líquido inmundo como o que xurde dun fendido peixe lúa, unha fetidez que o cronista non se atreveu a descreber.
Durante un intre unha nube verde, acre e enceguecedora, envolveu ao buque, e un fervor maligno ficou a popa, onde – Deus do ceu – a esparexida plasticidade daquela entidade celeste estaba a se recombinar e recobrando a sua forma primitiva, mentres o Alert se afastaba máis e máis, e gañaba velocidade.
Iso foi todo. Dende ese momento Johansen contentouse con meditar sobre o ídolo da cabina e preparar unhas poucas comidas para el e o seu toleado parceiro. Non tratou de dirixir o navío; despois daquel incidente perdera algún dos resortes da súa alma. Entón sobreveu a treboada do 2 de abril, que acabou de nublar a sua conciéncia.
Lembraba confusamente infinitos abismos líquidos de espectrais paredes xiratórias, vertixinosos desprazamentos por mundos fuxidíos no rabo dun papa-ventos, e saltos convulsivos das profundidades do mar até a lúa e entón outra vez até o mar, todo envolvido no coro de gargalladas das antigas divindades e dos verdes demos do Tártaro, de alas de mórcego.
Despóis deses pesadelos veu o resgate, o Vigilant, o tribunal do almirantazgo, as rúas de Dunedin e a longa viaxe de retorno á casa natal, xunto ao Egeberg. Nada podía contar; pasaría por tolo. Escrebería-o toda antes de morrer, pero a sua muller non debería suspeitar ren. A morte sería para el beneficiosa só se borraba os recordos.
Tal era o documento que lin. Gardei-no na caixa de lata xunto co baixorrelevo de arxila e os papeis do profesor Angell. Incluirei este relato, esta proba da miña própria cordura onde se uníu o que espero nunca voltará a unir-se. Contemplei todo o que no universo pode haber de horroroso, e inda os ceos da primavera e as flores do verán semellarán-me desde agora impregnados de veneno. Pero non coido que viva moito. Como desapareceron o meu tío e o pobre Johansen, asi desaparecerei eu. Coñezo demasiado, e o culto ainda existe.
Cthulhu existe tamén, supoño, nese refúxio de pedra que lle serve de abrigo desde que o sol era xove. A súa cidade maldita afundiu-se outra vez, pois o Vigilant navegou por aquel lugar despóis da treboada de abril; pero os seus ministros na Terra bailan ainda, e cantan e matan en lugares aillados, ao redor de monolitos de pedra coroados de imaxes. Cthulhu tivo que ser atrapado polos abismos submariños pois se non o mundo berraria agora de horror. Quen coñece o fin? O que xurdiu agora pode afundir-se e o que se afundiu pode xurdir. A abominación espera e soña nas profundidades do mar, e sobre as vacilantes cidades dos homes aboia a destrucción.
Chegará o dia… pero non debo nen podo pensá-lo! Rogo que se non sobrevivo a este manuscrito, os meus executores testamentarios coiden de que a prudéncia sexa maior que a audácia e impidan que caia baixo outros ollos.
FIN
(Tradución de Fran Morell)
