Xesús Manuel Marcos
Edicións Xerais, Col. Fóra de Xogo, 2004
Selmo é un rapaz, fillo do gardián da tribo dos Arxinas. Un día a súa aldea é destruída polos valecos, un povo inimigo, axudados misteriosamente polos Alibri, quen até ese intre foran aliados dos Arxinas.
Acompañado por un representante de cada tribo e máis polo seu fiel lobo branco, Selmo terá a misión de pescudar o que aconteceu e de recuperar o Brindo de Ouro, o lendário corno máxico que infunde valor aos Arxinas e que foi roubado na invasión da aldea.
Este argumento é o de O Brindo de Ouro, un libro pertencente ao xénero da Literatura fantástica na súa verquinte máis épica e aventureira, pero dirixida pola Editorial (así o confirma a concesión do Prémio Merlín) a un público xuvenil.
Escrita cun vocabulário que de seguido nos impacta pola súa riqueza que semella case estudada a mantenta e polo seu contido case poético, a novela de á penas 230 páxinas fai-se curta de máis para un proxecto das súas pretensións, e é por iso polo que leva o subtítulo de I. A Chamada do Brindo, suxerindo novos episódios, que a dicir verdade fican no aire porque son poucas as cousas totalmente resoltas cando ún pecha o libro após da súa lectura e son moitas as ganas de coñecer que máis acontece na vida destes personaxes.
Din que a épica é a Literatura menos desenvolvida, no senso de que nela sempre adoitan acontecer as mesmas cousas, os personaxes son demasiado arquetípicos e a trama déixa-se nas mans dun deux ex machina, nomeadamente a máxia. Pois ben, para contradicir isto no caso que nos ocupa, esa máxia semella non existir até ben avanzado o libro (na páxina 85 máis ou menos acontece a primeira cousa realmente fantástica: unha curuxa que fala); de feito, mesmo podería chegar a se botar en falla algo máis de fantasía nunha novela fantástica coma é esta.
Os persoaxes certamente responden a un concepto clasicamente jüngeniano, pero no seu ambiente épico non hai moitas outras opcións a desenvolver. A trama é máis ca detectivesca, aventureira, na que interesan as cousas que van acontecendo e a presentación dos outros persoaxes que van atopando espallados ao longo dunha viaxe polo mapa da rexión (un mapa, que por certo, bóta-se de menos ás veces, para saber por ónde andan os nosos protagonistas).
As descripcións durante o libro son tan ricas que rozan o naturalismo, ao modo dun cadro paisaxista ou máis ben dun bodegón; se cadra algo terá que ver que seica o seu autor utilizase a toponímia do Seoane do Caurel (Lugo) para nomear os lugares polos que descorre a aventura de Selmo e os seus. Para o leitor menos avezado, non embargantes, resultará un pouco estraña a identificación entre unhas terras míticas e unha paisaxe rural galega, impedindo asemade, se cadra, a necesária ambientación tan imprescindible na literatura do xénero. Pero como experimento, como mínimo hai que dicir que pagaba a pena tenta-lo.
O maior mérito de O brindo de ouro debería ser animar aos autores galegos a explorar un eido da literatura que coma en todas as línguas romances ficou subdesenvolvido na xénese dos tempos: a épica. Adentrar-se nela sen medo aos estereotipos e converte-la nunha ideia viva, moderna e pleamente actualizada é o mérito indiscutíbel de Xesús Manuel Marcos, o seu autor.
